Tetanos ya da kazıklı humma, gram-pozitif, anaerobik bir basil olan Clostridium tetani bakterisinden ileri gelen, çizgili kaslarda uzun süreli sertleşme ve kasılmayla belirginleşen toksik, ölümcül bir enfeksiyon hastalığıdır.
Toprakta yaşayan Clostridium tetani, derideki bir yara, çizik vb (portantre) aracılığıyla organizmaya girmesinden kaynaklanan hastalıkta, kuluçka süresi 8-16 gündür. Tetanos hastalığı bu kuluçka döneminden sonra çene kasılmasıyla ortaya çıkar ve bu kasılma tüm vücuda yayılır. Tetanos aşısı yapılmazsa tetanos hastalığına yakalanan kişi ölebilir.
Dikkat! Bazı uzmanlar tetanos hastalığının sadece paslı obje yaralanmalarından değil, genel çizik ve yaralanmalardan da ortaya çıkabileceğini, bu sebeple düzenli olarak (her 5-10 yılda bir) aşı olunmasını öneriyorlar.
Bu nedenle tetanos aşısı, vakadan sonra ilk 24 saat içinde mutlaka yaptırılmalıdır. Vaka dışında ise tetanos aşısını 10 yılda bir yaptırmanız sizi koruyacaktır. Özellikle paslanmış metallerin neden olduğu hafif yaralanma olaylarında dahi hastaneye başvurmak çok önemlidir.
Korunmak için;
- Paslı yüzeylere temas etmemek,
- Yaraların antiseptik solüsyonlarla temizlenmesi,
- Kapalı ortam oluşturabilecek yaraların oksijenli su ile dezenfekte edilmesi,
- Tetanos aşısı olmak gerekmektedir.
Not: Tetanos aşısı sol veya sağ omuzdan yapılır, aşı olmak için aç yada tok olmanız önemli değildir. Aşıdan sonra 2 gün duş almamalısınız. Bazı bünyelerde aşıdan sonra 1-2 gün kas ağrıları görülebilir. Ve eğer olay yeniyken hastanenin Acil servisine giderseniz ücretsiz olarak iğnenizi yaptırabilirsiniz. Eczanelerde iğne fiyatı 15-30 TL aralığında değişebilir.
Aşının Koruyuculuğu; Aşının en etkili olduğu dönem ilk beş yıldır. Bu süre zarfında aşının hastalıklara karşı daha fazla dirençli olduğu, beş yıl sonrasında ise bu etkinin azaldığı görülmektedir.
Tetanos belirtileri;
- Çene Kası Sertleşmesi: Tetanosda genel olarak ilk belirti, çeneyi kontrol eden kaslarda spazmlar oluşmasıdır. Spazm sırasında kaslar katıdır ve çene kapalı şekilde sıkıca kilitlenir. Çene kaslarında ki kasılmalar sebebiyle salya akması tetanos belirtilerinden biridir.
- Boyun Sertleşmesi: Tetanos zehri vücutta aşağı doğru indikçe diğer organlarda tetanos belirtileri göstermeye başlar mesela; çene ve yüz spazmlarını boyun sertleşmesi izler.
- Yutkunma Zorluğu: Boyun sertleşmesinden kısa bir süre sonra yutkunma zorlukları tetanos belirtisi olarak baş gösterebilir. Yutkunmayla ilgili kaslardaki spazmlar yutkunma için gerekli bu işbirliğini bozduğu için yutkunma zorlukları baş gösterir.
- Solunumda meydana gelen güçlükler
- Ateşle birlikte terleme ve baş ağrısı
- Yüzdeki Spazmlar: Yüzde oluşan spazmlar da yine tetanosun erken dönem belirtileri arasındadır. Çene kaslarındaki spazmlarla aşağı yukarı aynı anda başlar. Yüzdeki kas spazmları doğal olmayan yüz ifadelerine yol açar. Ağız çevresindeki spazmlar kişinin yüzünde tuhaf bir gülümseme ifadesi oluşmasına neden olabilir.
- Genellikle midede gerçekleşen istemsiz ağrılı kasılmalar
- Tansiyon yükselmesi ve yüksek kalp hızı
- Vücudun genelinde ağrılı kas tutulmaları ve idrar tutamama
Merak Edilen: Hamilelikte tetanos aşısı aç karnına mı yapılır? Tok karnına mı yapılır?
Sorunuzun Cevabı: Aç yada tok olmanız fark etmez.
Merak Edilen: Kedi ve köpek ısırığında da tetanos aşısı yapılır mı?
Sorunuzun Cevabı: Evet, 1 doz tetanos, 4 doz kuduz aşısı yapılır.
@Zeynep Kara; Merhaba, geçmiş olsun. Paslı tel ve epey kanadı diyorsunuz. 24 saatin son dakikasını beklememenizi öneririm. Ama imkan yoksa en azından bir doktor, hastane ile iletişime geçip bilgi alın.
Merhaba yaklaşık 10 gün önce elime çengelli iğne battı. Biraz paslıydı, ilaç alerjisi de yaşadığım için o dönemde aşı olmaya korkttum. 11gün sonra doktora gittim doktor ne olur ne olmaz diye aşı yaptırdı. Sizce aşı olası bir tetanoz bakterisinin vücutta olması durumunda etkili olur mu? Ya da 11 gün sonra yapılan aşı etkili olur mu? Kan testini devlet hastaneleri yapıyor mu ? Teşekkür ederim şimdiden.
@Canan; Merhaba, geçmiş olsun. Her paslı metalden bakteri kapacak değiliz ama tedbirli olmak gerekiyor. 11 gün geç değil bakteri varsa etkisi olacaktır. Kan testini tabi ki devlet ve özel tüm hastaneler yaparlar. Hatta sağlık ocakları da sanırım kan testi yapıyor.
Dun ayak parmagimi pasli demir derisini kaldiracak kadar kesti.kan bayagi akti.6 saat sonra tetanos asisu yaptirdim.korkmali miyim
@hatice göğebakan; Merhaba, geçmiş olsun. Korkmanıza gerek yok.
Merhabalar, ilk olarak bugün bacağımı mangalın köşesine sürttüm. Ama derin veya büyük değil. Normal bir kesik gibiydi. Bişey olmayacağını düşündüğüm için kimseye bir şey söyleme gereği duymadım ve ne yazık ki aklıma kolonya vs. İle temizlemek gelmedi. Ama çok korktum, korkuyorum. Annem 4 yıl önce aşı olduğumu söyledi. 24 saat geçse de hastaneye gideceğiz. Korkmalı mıyım?
@Ben; Merhaba, geçmiş olsun. Yara ne durumda bilmiyorum ama ufak bir çizik ise korkmanıza gerek yok. 4 yıl öncede aşı olmuşsunuz zaten.
Paslı makasla kıllarımı kestim en son 8.sınıfta aşı oldum korkuyorum birşey olur mu
Tetanoz asisi olmustum okuldayken bir daha olmadim olmam gerekiyor mu aceba uzun zaman oldu cvp larinizi bekliyorum
@Afet; Yaralanma olmadıysa kıl kestiniz diye tetanoz olmazsınız.
@Sadik arslan; Yakın zamanda bir yaralanma olmadıysa sorun olmaz. Ancak bir yaralanma olursa hemen aşı olmanız gerekir. İşi sağlama alayım derseniz istediğiniz zaman aşı olabilirsiniz. Aşının süresi boyunca gelecek tehditlerden korunmuş olursunuz.