Tetanos ya da kazıklı humma, gram-pozitif, anaerobik bir basil olan Clostridium tetani bakterisinden ileri gelen, çizgili kaslarda uzun süreli sertleşme ve kasılmayla belirginleşen toksik, ölümcül bir enfeksiyon hastalığıdır.
Toprakta yaşayan Clostridium tetani, derideki bir yara, çizik vb (portantre) aracılığıyla organizmaya girmesinden kaynaklanan hastalıkta, kuluçka süresi 8-16 gündür. Tetanos hastalığı bu kuluçka döneminden sonra çene kasılmasıyla ortaya çıkar ve bu kasılma tüm vücuda yayılır. Tetanos aşısı yapılmazsa tetanos hastalığına yakalanan kişi ölebilir.
Dikkat! Bazı uzmanlar tetanos hastalığının sadece paslı obje yaralanmalarından değil, genel çizik ve yaralanmalardan da ortaya çıkabileceğini, bu sebeple düzenli olarak (her 5-10 yılda bir) aşı olunmasını öneriyorlar.
Bu nedenle tetanos aşısı, vakadan sonra ilk 24 saat içinde mutlaka yaptırılmalıdır. Vaka dışında ise tetanos aşısını 10 yılda bir yaptırmanız sizi koruyacaktır. Özellikle paslanmış metallerin neden olduğu hafif yaralanma olaylarında dahi hastaneye başvurmak çok önemlidir.
Korunmak için;
- Paslı yüzeylere temas etmemek,
- Yaraların antiseptik solüsyonlarla temizlenmesi,
- Kapalı ortam oluşturabilecek yaraların oksijenli su ile dezenfekte edilmesi,
- Tetanos aşısı olmak gerekmektedir.
Not: Tetanos aşısı sol veya sağ omuzdan yapılır, aşı olmak için aç yada tok olmanız önemli değildir. Aşıdan sonra 2 gün duş almamalısınız. Bazı bünyelerde aşıdan sonra 1-2 gün kas ağrıları görülebilir. Ve eğer olay yeniyken hastanenin Acil servisine giderseniz ücretsiz olarak iğnenizi yaptırabilirsiniz. Eczanelerde iğne fiyatı 15-30 TL aralığında değişebilir.
Aşının Koruyuculuğu; Aşının en etkili olduğu dönem ilk beş yıldır. Bu süre zarfında aşının hastalıklara karşı daha fazla dirençli olduğu, beş yıl sonrasında ise bu etkinin azaldığı görülmektedir.
Tetanos belirtileri;
- Çene Kası Sertleşmesi: Tetanosda genel olarak ilk belirti, çeneyi kontrol eden kaslarda spazmlar oluşmasıdır. Spazm sırasında kaslar katıdır ve çene kapalı şekilde sıkıca kilitlenir. Çene kaslarında ki kasılmalar sebebiyle salya akması tetanos belirtilerinden biridir.
- Boyun Sertleşmesi: Tetanos zehri vücutta aşağı doğru indikçe diğer organlarda tetanos belirtileri göstermeye başlar mesela; çene ve yüz spazmlarını boyun sertleşmesi izler.
- Yutkunma Zorluğu: Boyun sertleşmesinden kısa bir süre sonra yutkunma zorlukları tetanos belirtisi olarak baş gösterebilir. Yutkunmayla ilgili kaslardaki spazmlar yutkunma için gerekli bu işbirliğini bozduğu için yutkunma zorlukları baş gösterir.
- Solunumda meydana gelen güçlükler
- Ateşle birlikte terleme ve baş ağrısı
- Yüzdeki Spazmlar: Yüzde oluşan spazmlar da yine tetanosun erken dönem belirtileri arasındadır. Çene kaslarındaki spazmlarla aşağı yukarı aynı anda başlar. Yüzdeki kas spazmları doğal olmayan yüz ifadelerine yol açar. Ağız çevresindeki spazmlar kişinin yüzünde tuhaf bir gülümseme ifadesi oluşmasına neden olabilir.
- Genellikle midede gerçekleşen istemsiz ağrılı kasılmalar
- Tansiyon yükselmesi ve yüksek kalp hızı
- Vücudun genelinde ağrılı kas tutulmaları ve idrar tutamama
Merak Edilen: Hamilelikte tetanos aşısı aç karnına mı yapılır? Tok karnına mı yapılır?
Sorunuzun Cevabı: Aç yada tok olmanız fark etmez.
Merak Edilen: Kedi ve köpek ısırığında da tetanos aşısı yapılır mı?
Sorunuzun Cevabı: Evet, 1 doz tetanos, 4 doz kuduz aşısı yapılır.
@Kaan; Merhaba, geçmiş olsun. Aşının etkisi geçmiştir büyük ihtimalle. Ancak kanama olmadıysa sorun olacağını da düşünmüyorum. Fakat belirtileri gözlemlerseniz, içiniz rahat etmez ise bir sağlık kurumuna gitmeniz gerekebilir.
merhaba benim 1 ay önce kolumu paslı tel çizdi ama kan akmadı şimdi hafif çenemde ağrı var ne yapmalıyım
@mahmut elibol; Merhaba, geçmiş olsun. Çene ağrısı 1 ay sonra çıktıysa ve yaralanma sonucu kanama olmadıysa birbiri ile bağlantısı olmayabilir. Fakat başka belirtilerde varsa en kısa zamanda bir sağlık kurumuna gitmenizde yarar var.
Selamlar. Elimi paslı buzdolabı rafına çarparak yaraladım. Ufak bi yaraydı ama kanadı. Olaydan yaklaşık 30 saat sonra tetanoz aşısı oldum. Acaba sorun yaşar mıyım? Şu an 6 gün oldu kasılma gibi bi belirti yaşamadım ama 6gündür enjeksiyon yerinde fındık ceviz arasında bi büyüklükte şişlik/yumru var normal midir?
@Fatih Sarı; Merhaba, geçmiş olsun. Aşı yerinde beze olabilir normaldir. Bir süre sonra kendiliğinden geçecektir. Korkmanıza gerek yok.
merhaba dirseğimi demir kapıya vurduktan sonra kanama oldu paslı değil büyük ihtimalle fakat korkuyorum üstünden 35 saat civarı geçti bu saatten sonra aşı olmak boşuna mı 24 saat içinde olmalısınız demişsiniz de
@onur; Merhaba, geçmiş olsun. Büyük ihtimalle sorun olmayacaktır ve aşı yaptırırsanız ileriye dönük koruma sağlayacaktır.
oldum aşıyı da şu an sporlar var ise işe yaramayacak mı şu an için ? Teşekkür ederim bu arada
@onur; Enfeksiyon kaptıysanız birkaç güne belirtilerini görmeye başlarsınız. Herhangi bir belirti olmazsa zaten enfeksiyon kapmamışsınızdır. Eğer enfeksiyon varsa geç aşı olmanıza rağmen yine aşı bakterilerle mücadele edecektir fakat ilk 24 saatteki etki ile aynı olmayabilir.
merhaba, yurdun kapısının üst köşesi bileğimi çizdi ve hafif kanadı(çizgi dahilinde), olayın üzerinden 40 saat geçti. daha önce 2015te askerde tetenoz aşı yapmışlardı sanki. şimdi yapmalımıyım, etkisi olur mu