Tetanos ya da kazıklı humma, gram-pozitif, anaerobik bir basil olan Clostridium tetani bakterisinden ileri gelen, çizgili kaslarda uzun süreli sertleşme ve kasılmayla belirginleşen toksik, ölümcül bir enfeksiyon hastalığıdır.
Toprakta yaşayan Clostridium tetani, derideki bir yara, çizik vb (portantre) aracılığıyla organizmaya girmesinden kaynaklanan hastalıkta, kuluçka süresi 8-16 gündür. Tetanos hastalığı bu kuluçka döneminden sonra çene kasılmasıyla ortaya çıkar ve bu kasılma tüm vücuda yayılır. Tetanos aşısı yapılmazsa tetanos hastalığına yakalanan kişi ölebilir.
Dikkat! Bazı uzmanlar tetanos hastalığının sadece paslı obje yaralanmalarından değil, genel çizik ve yaralanmalardan da ortaya çıkabileceğini, bu sebeple düzenli olarak (her 5-10 yılda bir) aşı olunmasını öneriyorlar.
Bu nedenle tetanos aşısı, vakadan sonra ilk 24 saat içinde mutlaka yaptırılmalıdır. Vaka dışında ise tetanos aşısını 10 yılda bir yaptırmanız sizi koruyacaktır. Özellikle paslanmış metallerin neden olduğu hafif yaralanma olaylarında dahi hastaneye başvurmak çok önemlidir.
Korunmak için;
- Paslı yüzeylere temas etmemek,
- Yaraların antiseptik solüsyonlarla temizlenmesi,
- Kapalı ortam oluşturabilecek yaraların oksijenli su ile dezenfekte edilmesi,
- Tetanos aşısı olmak gerekmektedir.
Not: Tetanos aşısı sol veya sağ omuzdan yapılır, aşı olmak için aç yada tok olmanız önemli değildir. Aşıdan sonra 2 gün duş almamalısınız. Bazı bünyelerde aşıdan sonra 1-2 gün kas ağrıları görülebilir. Ve eğer olay yeniyken hastanenin Acil servisine giderseniz ücretsiz olarak iğnenizi yaptırabilirsiniz. Eczanelerde iğne fiyatı 15-30 TL aralığında değişebilir.
Aşının Koruyuculuğu; Aşının en etkili olduğu dönem ilk beş yıldır. Bu süre zarfında aşının hastalıklara karşı daha fazla dirençli olduğu, beş yıl sonrasında ise bu etkinin azaldığı görülmektedir.
Tetanos belirtileri;
- Çene Kası Sertleşmesi: Tetanosda genel olarak ilk belirti, çeneyi kontrol eden kaslarda spazmlar oluşmasıdır. Spazm sırasında kaslar katıdır ve çene kapalı şekilde sıkıca kilitlenir. Çene kaslarında ki kasılmalar sebebiyle salya akması tetanos belirtilerinden biridir.
- Boyun Sertleşmesi: Tetanos zehri vücutta aşağı doğru indikçe diğer organlarda tetanos belirtileri göstermeye başlar mesela; çene ve yüz spazmlarını boyun sertleşmesi izler.
- Yutkunma Zorluğu: Boyun sertleşmesinden kısa bir süre sonra yutkunma zorlukları tetanos belirtisi olarak baş gösterebilir. Yutkunmayla ilgili kaslardaki spazmlar yutkunma için gerekli bu işbirliğini bozduğu için yutkunma zorlukları baş gösterir.
- Solunumda meydana gelen güçlükler
- Ateşle birlikte terleme ve baş ağrısı
- Yüzdeki Spazmlar: Yüzde oluşan spazmlar da yine tetanosun erken dönem belirtileri arasındadır. Çene kaslarındaki spazmlarla aşağı yukarı aynı anda başlar. Yüzdeki kas spazmları doğal olmayan yüz ifadelerine yol açar. Ağız çevresindeki spazmlar kişinin yüzünde tuhaf bir gülümseme ifadesi oluşmasına neden olabilir.
- Genellikle midede gerçekleşen istemsiz ağrılı kasılmalar
- Tansiyon yükselmesi ve yüksek kalp hızı
- Vücudun genelinde ağrılı kas tutulmaları ve idrar tutamama
Merak Edilen: Hamilelikte tetanos aşısı aç karnına mı yapılır? Tok karnına mı yapılır?
Sorunuzun Cevabı: Aç yada tok olmanız fark etmez.
Merak Edilen: Kedi ve köpek ısırığında da tetanos aşısı yapılır mı?
Sorunuzun Cevabı: Evet, 1 doz tetanos, 4 doz kuduz aşısı yapılır.
Yani 8. Sınıfta yapılan aşı korur mu?
@Lila; Merhaba. Korur ve ayrıca bu tarz yaralanmalarda tetanos olma ihtimali düşüktür. Jilet hijyenik ortamda tutuluyor ve kullanılıyorsa.
Merhabalar, 6 gün önce buzdolabının kapağını ayak bileğimi cizdi herhangi bir belirti yok yara çok küçük ( 1 cm yok) ve cok yüzeysel buzdolabının altı paslı değil ama tozlu ve eski annem paslı olmadığını söylüyor. En son 6-7 sene önce tetanoz aşısı oldum ilkokulda hastahaneye gitmeye korkuyorum şehirde çok vaka var. Sizce asi yaptırmalı miyim ?
@Alperen; Merhaba, geçmiş olsun. Yaralanmanın üstünden 6 gün geçmiş ve söylediğiniz gibi evin hijyenik ortamında paslı olmayan bir yüzeyle yaralandıysanız sorun olmayacaktır. Belirti görmüyorsanız aşı yaptırmayın fakat içiniz rahat değilse sağlık kurumlarının tenha olduğu bir gün ve saatte aşı yaptırmaya gidebilirsiniz.
Merhaba eşimin ayağına ardarda iki kez çivi battı yara yerinde herhangi bir belirti olmadığı için aşı olmadı üzerinden kırk gün gecti ancak eşim 13 gündür hasta önce çivi batan ayağının diz kapağı şişti sonra vücut ağrısı ve kasılmalar boyunda sertleşme oldu doktora gittik dizinden sıvı alındı ve bunun kanına her yerine bulaştıgını söylediler yani bütün vücudu enfeksiyon kapmış üç gündür antibiyotik kullanıyoruz sonuç alamadık ağrı kesicinin etkisi geçtimi ağrıları ve kasılmalar aynı siddetle devam ediyor bu arada biz doktorlara çivi battığını söyleyemedik unutmustuk şimdi aklımıza geldi eşim tetenoz olmuş olabilirmi tesekkurler
@Zeynep; Merhaba, geçmiş olsun. Dizinde, ayağında, elinde sizin görmediğiniz bir çizikten, kesikten bakteri vücuda bulaşmış ise eşiniz tetanos olmuş olabilir. Doktorlara bu yaralanmadan bahsetmeniz gerekiyor ki ona göre kan tahlilleri yapsınlar, uygun antibiyotik tedavisine başlasınlar. Bazı antibiyotikler bağırsaklar için kullanılır, bazıları akciğerler için vs.. Doktorlar sorunun kaynağını bilemezlerse gerekli tedaviyi uygulayamazlar.
Hocam ayagima pasli metal cizsi en son 17 ay once tatonoz asisi oldum bir sey olurmuigne vurulayinmi?
@Cengiz; Merhaba, geçmiş olsun. Sorun olmayacaktır. Korkmanıza gerek yok.
Dün elime iğne ucu kadar pasli çivi battı az bise kanadı hemen sabunlu suyla yıkadım şu an karantinadayim yarın karantina bitecek aile hekimi iki gün sonra gel asi yapalım dedi bi faydası olurmu ilk 24 saat içinde yapilmasi gerek diyor baktigim sayfalarda
@Mld; Merhaba, geçmiş olsun. Ufak bir yaralanma ise muhtemelen sorun olmayacaktır ama önlem olarak aşı yaptırmanız gerekiyor. Bu nedenle 24 saati geçmiş olması da sorun yaratmayacaktır.