Mustafa Kemal Atatürk, 1881 yılında Selanik’te doğdu. Babası Ali Rıza Efendi Selanik’in yerlilerindendir; önceleri gümrük memurluğu yapmış, daha sonra kereste ticaretiyle iştigal etmiştir. Annesi Zübeyde Hanım, Selanik yakınlarındaki Langaza kasabasındandır ve eski bir Türk ailesine mensuptur.
Mustafa Kemal Atatürk’ün gerek anne gerekse babasının soyu, Rumeli’nin fethinden sonra bu topraklara Anadolu’dan göç eden Yörük veya Türkmenlerden gelmektedir. 1870’de evlenen Ali Rıza Efendi ile Zübeyde Hanım’ın altı çocukları olmuştur. Mustafa ailenin dördüncü çocuğudur; Fatma, Ahmet, Ömer ve Naciye adlı kardeşleri küçük yaşlarda salgın hastalıklar nedeniyle vefat etmişlerdir. 1893 yılında Ali Rıza Efendi’nin ölümünün ardından Mustafa’nın yetiştirilmesini Zübeyde Hanım tek başına üstlenmiştir.
Mustafa Kemal ilk öğrenimine Hafız Mehmet Efendi’nin mahalle mektebinde başladı; ancak daha sonra çağdaş bir eğitim programı uygulayan Şemsi Efendi Mektebi’ne geçti ve ilkokul eğitimini bu okulda tamamladı. Ne var ki babasının 12 yaşındayken vefat etmesi, eğitim hayatına kısa bir süre ara vermesine neden oldu. Zira Zübeyde Hanım, onu da yanına alarak, subaşı olan kardeşi Hüseyin Efendi’nin görev yaptığı Selanik yakınlarındaki Rapla Çiftliği’ne yerleşti. Dolayısıyla Mustafa Kemal’in öğrenimi çiftlik hayatı nedeniyle bir müddet aksadı. Bir müddet sonra Selanik’te ikamet eden halasının yanına taşındı ve öğrenimini sürdürdü.
Mustafa Kemal ATATÜRK’ün Okuduğu Okullar Sırasıyla Şu Şekildedir;
– Fatma Molla mektebi (2 ay okudu)
– Şemsi Efendi Okulu (İlkokul – Mezun oldu)
– Selanik Mülkiye Rüştiyesi (Kısa süre okudu Askeri okula geçti)
– Selanik Askeri Rüştiyesi (Askeri Ortaokul – Mezun oldu)
– Manastır Askeri İdadisi (Askeri Lise – Mezun oldu)
– (İstanbul) Harp Akademisi (Yüksek Öğrenim – Mezun oldu)
- Fatma Molla Mektebine annesi istediği için yazıldı, 2 ay sonra oradan ayrılıp modern eğitim veren Şemsi Efendi ilkokuluna başladı. Modern eğitimi babası istiyordu, annesi ise dini eğitimi.
- Selanik Mülkiye Rüştiyesi’ne yine annesinin isteği ile başladı, öğretmenlerin baskısı sonucu bu okuldan da ayrılıp askeri okula geçti.
- Askeri orta öğretim, askeri lise ve askeri yüksek öğretimde sorun yaşamadı ve tüm okullardan başarı ile mezun oldu. Şemsi Efendi Okulu askeri okul değil, modern eğitim veren bir ilkokul idi.