Tetanos ya da kazıklı humma, gram-pozitif, anaerobik bir basil olan Clostridium tetani bakterisinden ileri gelen, çizgili kaslarda uzun süreli sertleşme ve kasılmayla belirginleşen toksik, ölümcül bir enfeksiyon hastalığıdır.
Toprakta yaşayan Clostridium tetani, derideki bir yara, çizik vb (portantre) aracılığıyla organizmaya girmesinden kaynaklanan hastalıkta, kuluçka süresi 8-16 gündür. Tetanos hastalığı bu kuluçka döneminden sonra çene kasılmasıyla ortaya çıkar ve bu kasılma tüm vücuda yayılır. Tetanos aşısı yapılmazsa tetanos hastalığına yakalanan kişi ölebilir.
Dikkat! Bazı uzmanlar tetanos hastalığının sadece paslı obje yaralanmalarından değil, genel çizik ve yaralanmalardan da ortaya çıkabileceğini, bu sebeple düzenli olarak (her 5-10 yılda bir) aşı olunmasını öneriyorlar.
Bu nedenle tetanos aşısı, vakadan sonra ilk 24 saat içinde mutlaka yaptırılmalıdır. Vaka dışında ise tetanos aşısını 10 yılda bir yaptırmanız sizi koruyacaktır. Özellikle paslanmış metallerin neden olduğu hafif yaralanma olaylarında dahi hastaneye başvurmak çok önemlidir.
Korunmak için;
- Paslı yüzeylere temas etmemek,
- Yaraların antiseptik solüsyonlarla temizlenmesi,
- Kapalı ortam oluşturabilecek yaraların oksijenli su ile dezenfekte edilmesi,
- Tetanos aşısı olmak gerekmektedir.
Not: Tetanos aşısı sol veya sağ omuzdan yapılır, aşı olmak için aç yada tok olmanız önemli değildir. Aşıdan sonra 2 gün duş almamalısınız. Bazı bünyelerde aşıdan sonra 1-2 gün kas ağrıları görülebilir. Ve eğer olay yeniyken hastanenin Acil servisine giderseniz ücretsiz olarak iğnenizi yaptırabilirsiniz. Eczanelerde iğne fiyatı 15-30 TL aralığında değişebilir.
Aşının Koruyuculuğu; Aşının en etkili olduğu dönem ilk beş yıldır. Bu süre zarfında aşının hastalıklara karşı daha fazla dirençli olduğu, beş yıl sonrasında ise bu etkinin azaldığı görülmektedir.
Tetanos belirtileri;
- Çene Kası Sertleşmesi: Tetanosda genel olarak ilk belirti, çeneyi kontrol eden kaslarda spazmlar oluşmasıdır. Spazm sırasında kaslar katıdır ve çene kapalı şekilde sıkıca kilitlenir. Çene kaslarında ki kasılmalar sebebiyle salya akması tetanos belirtilerinden biridir.
- Boyun Sertleşmesi: Tetanos zehri vücutta aşağı doğru indikçe diğer organlarda tetanos belirtileri göstermeye başlar mesela; çene ve yüz spazmlarını boyun sertleşmesi izler.
- Yutkunma Zorluğu: Boyun sertleşmesinden kısa bir süre sonra yutkunma zorlukları tetanos belirtisi olarak baş gösterebilir. Yutkunmayla ilgili kaslardaki spazmlar yutkunma için gerekli bu işbirliğini bozduğu için yutkunma zorlukları baş gösterir.
- Solunumda meydana gelen güçlükler
- Ateşle birlikte terleme ve baş ağrısı
- Yüzdeki Spazmlar: Yüzde oluşan spazmlar da yine tetanosun erken dönem belirtileri arasındadır. Çene kaslarındaki spazmlarla aşağı yukarı aynı anda başlar. Yüzdeki kas spazmları doğal olmayan yüz ifadelerine yol açar. Ağız çevresindeki spazmlar kişinin yüzünde tuhaf bir gülümseme ifadesi oluşmasına neden olabilir.
- Genellikle midede gerçekleşen istemsiz ağrılı kasılmalar
- Tansiyon yükselmesi ve yüksek kalp hızı
- Vücudun genelinde ağrılı kas tutulmaları ve idrar tutamama
Merak Edilen: Hamilelikte tetanos aşısı aç karnına mı yapılır? Tok karnına mı yapılır?
Sorunuzun Cevabı: Aç yada tok olmanız fark etmez.
Merak Edilen: Kedi ve köpek ısırığında da tetanos aşısı yapılır mı?
Sorunuzun Cevabı: Evet, 1 doz tetanos, 4 doz kuduz aşısı yapılır.
@Muhammed; Merhaba, geçmiş olsun. Aşınızı zamanında olmuşsunuz, sorun olmayacaktır.
Hocam selam nasilsiniz takintili biriyim 19 yasim var 3 gun once elimi evde demir kesdi pasliydi ama cokda derin yara degildi kanadi doktor arkadasim yaranin kucuk oldugu icin asi onermedi . Cene kaslarim be boyun kaslarim agryor . Yarin asi yaptiricam kendime 4 gun gecse yaradan bir efekti olurmu asinin?
@Turan; Merhaba, geçmiş olsun, teşekkür ederim. Bence imkan varsa, zamanı geldiyse aşı olmak her zaman iyidir. Yaşadığınız yan etkilerde psikolojik olabilir fakat takıntılı biri olduğunuzdan acil servise gitmenizde fayda var. Hem içiniz rahat eder, hem de aşı olursunuz, birkaç yıl korunmuş olursunuz.
10 gün önce elime paslı çivi battı yarın aşı olsam tetanozdan korunmuş olabilirmiyim
@Ahmet; Merhaba. Sağlık sorunlarımdan ötürü geç cevap yazıyorum, kusura bakmayın. Aşı için ilk 24 saat önemlidir ve 10 gün içinde bir yan etki yaşamadıysanız bundan sonrada olmayabilir. Fakat son aşınızın koruyuculuğu geçtiyse aşı yeniletmek ilerisi için faydalı olacaktır. Geçmiş olsun.
merhaba iyi günler birkaç saat önce ayağıma paslı bir çivi battı ancak yara çok küçük bir iğne ucu kadar kanamadı çok derine indiğini düşünmüyorum geçen sene yazın gene çivi battığı için tetenoz aşısı olmuştum şuan ayağımda sadece çivinin değdiği yer küçük açıyor başka bir sorunum yok doktora vs gideyimmi gerek yokmudur acaba
@Berat; Merhaba, geçmiş olsun. Geçen sene tetanos aşısı olduysanız korkmanıza, doktora gitmenize gerek yok.
merhaba ben okb’si olan biriyim en son 5.5 sene önce 8. sınıfta tetanoz aşısı olmuşum (sistemde sadece bir tane var doz kısmında 6 yazıyor öncekileri olduysam neden yazmadılar bilmiyorum) paslı bir şeyle yaralanmasam bile daha önce pasla temas etmiş şeylerle yaralansam (kaş usturası jilet sıyrıklar) böyle tetanoz bulaşma şansı var mı aşım beni korur mu buna takılmaktan paslı yerlere dokunamıyorum daha önce de sakarlıktan hep bir yerlerimi kesen bir insandım ama hiç böyle şeylere takılmazdım
@lütfen cevaplayın; Merhaba. Bende en son Mart ayında tetanos aşısı olmuştum ve enabız’da 6 doz olarak görünüyor. Daha önceki aşımda 6 doz görünüyordu. Yanlışım yoksa hastanelerde yapılan bu aşılar 10 yıl koruyor. Fakat bir yaralanma halinde eğer önceki aşı üstünden 5 yıl geçtiyse önlem olarak tekrar aşı yapıyorlar. Yani aşımızın süresine dikkat edeceğiz fakat takıntı haline getirmeyeceğiz. Ayrıca şunu da belirteyim, Türkiye’de son 10 yılda kayda geçen tetanos vaka sayısı ortalama 20. Yani her yıl 80 milyon insan içinde 20 civarı kişi bu enfeksiyona maruz kalıyor. Korkmayın, rahat olun fakat ciddi bir yaralanma ya da kemik kırıklarında doktora son aşı olduğunuz tarihi söyleyerek gerekiyorsa tekrar aşınızı yaptırın. Sağlıklı günler.
Merhaba dediğim şey çok saçma olucak fakat dişimi karıştırmak için iğne gibi bir şey kullandım fakat sonrasında paslı olduğunu gördüm okb var bende dişim kanadı fakat aşırı bi kanama olmadı sadece kan tadı aldım ve elimle kontrol ettiğimde çok ufak bir kan vardı 22 eylül 2021 de hatırlatma dozu olarak tetanoz aşısı olmuştum şuan pazar olduğu için 24 saat geçicek aşı olmam için sizce bir sıkıntı oluşabilir mi