Tetanos ya da kazıklı humma, gram-pozitif, anaerobik bir basil olan Clostridium tetani bakterisinden ileri gelen, çizgili kaslarda uzun süreli sertleşme ve kasılmayla belirginleşen toksik, ölümcül bir enfeksiyon hastalığıdır.
Toprakta yaşayan Clostridium tetani, derideki bir yara, çizik vb (portantre) aracılığıyla organizmaya girmesinden kaynaklanan hastalıkta, kuluçka süresi 8-16 gündür. Tetanos hastalığı bu kuluçka döneminden sonra çene kasılmasıyla ortaya çıkar ve bu kasılma tüm vücuda yayılır. Tetanos aşısı yapılmazsa tetanos hastalığına yakalanan kişi ölebilir.
Dikkat! Bazı uzmanlar tetanos hastalığının sadece paslı obje yaralanmalarından değil, genel çizik ve yaralanmalardan da ortaya çıkabileceğini, bu sebeple düzenli olarak (her 5-10 yılda bir) aşı olunmasını öneriyorlar.
Bu nedenle tetanos aşısı, vakadan sonra ilk 24 saat içinde mutlaka yaptırılmalıdır. Vaka dışında ise tetanos aşısını 10 yılda bir yaptırmanız sizi koruyacaktır. Özellikle paslanmış metallerin neden olduğu hafif yaralanma olaylarında dahi hastaneye başvurmak çok önemlidir.
Korunmak için;
- Paslı yüzeylere temas etmemek,
- Yaraların antiseptik solüsyonlarla temizlenmesi,
- Kapalı ortam oluşturabilecek yaraların oksijenli su ile dezenfekte edilmesi,
- Tetanos aşısı olmak gerekmektedir.
Not: Tetanos aşısı sol veya sağ omuzdan yapılır, aşı olmak için aç yada tok olmanız önemli değildir. Aşıdan sonra 2 gün duş almamalısınız. Bazı bünyelerde aşıdan sonra 1-2 gün kas ağrıları görülebilir. Ve eğer olay yeniyken hastanenin Acil servisine giderseniz ücretsiz olarak iğnenizi yaptırabilirsiniz. Eczanelerde iğne fiyatı 15-30 TL aralığında değişebilir.
Aşının Koruyuculuğu; Aşının en etkili olduğu dönem ilk beş yıldır. Bu süre zarfında aşının hastalıklara karşı daha fazla dirençli olduğu, beş yıl sonrasında ise bu etkinin azaldığı görülmektedir.
Tetanos belirtileri;
- Çene Kası Sertleşmesi: Tetanosda genel olarak ilk belirti, çeneyi kontrol eden kaslarda spazmlar oluşmasıdır. Spazm sırasında kaslar katıdır ve çene kapalı şekilde sıkıca kilitlenir. Çene kaslarında ki kasılmalar sebebiyle salya akması tetanos belirtilerinden biridir.
- Boyun Sertleşmesi: Tetanos zehri vücutta aşağı doğru indikçe diğer organlarda tetanos belirtileri göstermeye başlar mesela; çene ve yüz spazmlarını boyun sertleşmesi izler.
- Yutkunma Zorluğu: Boyun sertleşmesinden kısa bir süre sonra yutkunma zorlukları tetanos belirtisi olarak baş gösterebilir. Yutkunmayla ilgili kaslardaki spazmlar yutkunma için gerekli bu işbirliğini bozduğu için yutkunma zorlukları baş gösterir.
- Solunumda meydana gelen güçlükler
- Ateşle birlikte terleme ve baş ağrısı
- Yüzdeki Spazmlar: Yüzde oluşan spazmlar da yine tetanosun erken dönem belirtileri arasındadır. Çene kaslarındaki spazmlarla aşağı yukarı aynı anda başlar. Yüzdeki kas spazmları doğal olmayan yüz ifadelerine yol açar. Ağız çevresindeki spazmlar kişinin yüzünde tuhaf bir gülümseme ifadesi oluşmasına neden olabilir.
- Genellikle midede gerçekleşen istemsiz ağrılı kasılmalar
- Tansiyon yükselmesi ve yüksek kalp hızı
- Vücudun genelinde ağrılı kas tutulmaları ve idrar tutamama
Merak Edilen: Hamilelikte tetanos aşısı aç karnına mı yapılır? Tok karnına mı yapılır?
Sorunuzun Cevabı: Aç yada tok olmanız fark etmez.
Merak Edilen: Kedi ve köpek ısırığında da tetanos aşısı yapılır mı?
Sorunuzun Cevabı: Evet, 1 doz tetanos, 4 doz kuduz aşısı yapılır.
@Azra; Merhaba, geçmiş olsun. Bence aşı olmanıza gerek yok. Çamaşır telinden mikrop kapacağınızı düşünmüyorum. Ancak içiniz rahat etmiyorsa tabi ki bana bakmayın ve aşı olun yada bir doktora danışın. Muhtemelen onlarda aşıya gerek olmadığını söylerler.
Merhaba yaklasik 10 gün önce ayagıma hafif pasli bi çivi batti olaydan 3 gün sonra terleme ve ateş şikayetim oldu ve şuanda durduk yere ayagim ve kolumda degisik haraketler oluyo titriyo gibi birsey en son 1. Sinfta oldugumu hatirliyorum 17 yasindayım hastaneye gitsem ne gibi tedavi gorebilirim ve ölüm orani çok mu fazlaa cevaolarsaniz sevinirim
@EmreCan Şahin; Merhaba, geçmiş olsun. Kaslarla alakalı bir sorun ise muhtemelen tetanos ile bağlantılı olabilir. Vakit kaybetmeden doktora görünmenizi öneriyorum. Ancak ölüm gibi şeyler düşünerek stres yapıp kendinizi germeyin. Tedavi yöntemini yada ne tarz bir tedavi yolu izleneceğini görüneceğiniz ve tetanos teşhisi koyacak doktor bilir. Aşırı gerginlikten veya yorgunluktan kaynaklı bir durumda olabilir.
Cuma günü 23:00 civarı ı paslı olup olmadığını bilmediğim bir şey iki ayağımı bir kere çizdi kan aktı pazartesi 18:00 da aşı oldum aşı etki edermi
@wwwsorusoran; Merhaba, geçmiş olsun. Normalde 24 saat içerisinde aşı olunması gerekiyor fakat her kesik ve yaralanma tetanosa sebebiyet vermeyeceği için 48 saat sonra bile aşı olsanız sorun çıkmayabiliyor. Aşı yaptırmakla iyi yapmışsınız. Ama geç olmasa daha iyi olurdu. Şimdi takipte kalın, eğer beklenmedik bir kas rahatsızlığı vb tetanos belirtileri görürseniz sebebini bilir, ona göre önlem alırsınız.
İyi günler dört sene önce tetenoz aşısı oldum suan mutfakta calısıyorum olası bir tehlike için aşı olmam gerekiyor mu yoksa o yaptırdığım aşı hala geçerli midir
@Ayşenur; Merhaba, iyi günler. Temiz bir ortamda çalışıyorsanız ve kullandığınız araçlar temiz ise tetanos hastalığına yakalanma ihtimaliniz düşük olur. Olası durumlarda 24 saat içinde giderek aşı olabilirsiniz. Ancak önceden önlem almak istiyorsanız yeniden aşı yaptırmanızda yarar var. Aşılar genelde 5 yıl koruyucudur ve sonrasında koruyuculuğu azalır. Sizinki de sınırda olduğundan seçim size kalmış.
Falçatayla parmagimi kestim. 2 gun oldu tetanoz vurulmak hiç aklıma gelmedi sadece eczanede pansuman yaptırıyorum aşı yaptirmam gerekiyor mu ?
@Baykusderler; Merhaba, geçmiş olsun. Falçata paslı ve kirli işlerde kullanıldıysa tetanos ihtimali olabilir. Önceden yakın tarihli aşınız yoksa, kendinizde tetanos belirtileri görüyorsanız hemen gidip aşı olmanızı öneririm. Ancak her metal kesiği tetanos’a sebep olmaz.
Ayağıma Paslı bi tel battı 1 gün oldu ama şuan vurdurma imkanım yok 2 3 gün içersinde vurdurabilirim bi sorun olur mu