Tetanos ya da kazıklı humma, gram-pozitif, anaerobik bir basil olan Clostridium tetani bakterisinden ileri gelen, çizgili kaslarda uzun süreli sertleşme ve kasılmayla belirginleşen toksik, ölümcül bir enfeksiyon hastalığıdır.
Toprakta yaşayan Clostridium tetani, derideki bir yara, çizik vb (portantre) aracılığıyla organizmaya girmesinden kaynaklanan hastalıkta, kuluçka süresi 8-16 gündür. Tetanos hastalığı bu kuluçka döneminden sonra çene kasılmasıyla ortaya çıkar ve bu kasılma tüm vücuda yayılır. Tetanos aşısı yapılmazsa tetanos hastalığına yakalanan kişi ölebilir.
Dikkat! Bazı uzmanlar tetanos hastalığının sadece paslı obje yaralanmalarından değil, genel çizik ve yaralanmalardan da ortaya çıkabileceğini, bu sebeple düzenli olarak (her 5-10 yılda bir) aşı olunmasını öneriyorlar.
Bu nedenle tetanos aşısı, vakadan sonra ilk 24 saat içinde mutlaka yaptırılmalıdır. Vaka dışında ise tetanos aşısını 10 yılda bir yaptırmanız sizi koruyacaktır. Özellikle paslanmış metallerin neden olduğu hafif yaralanma olaylarında dahi hastaneye başvurmak çok önemlidir.
Korunmak için;
- Paslı yüzeylere temas etmemek,
- Yaraların antiseptik solüsyonlarla temizlenmesi,
- Kapalı ortam oluşturabilecek yaraların oksijenli su ile dezenfekte edilmesi,
- Tetanos aşısı olmak gerekmektedir.
Not: Tetanos aşısı sol veya sağ omuzdan yapılır, aşı olmak için aç yada tok olmanız önemli değildir. Aşıdan sonra 2 gün duş almamalısınız. Bazı bünyelerde aşıdan sonra 1-2 gün kas ağrıları görülebilir. Ve eğer olay yeniyken hastanenin Acil servisine giderseniz ücretsiz olarak iğnenizi yaptırabilirsiniz. Eczanelerde iğne fiyatı 15-30 TL aralığında değişebilir.
Aşının Koruyuculuğu; Aşının en etkili olduğu dönem ilk beş yıldır. Bu süre zarfında aşının hastalıklara karşı daha fazla dirençli olduğu, beş yıl sonrasında ise bu etkinin azaldığı görülmektedir.
Tetanos belirtileri;
- Çene Kası Sertleşmesi: Tetanosda genel olarak ilk belirti, çeneyi kontrol eden kaslarda spazmlar oluşmasıdır. Spazm sırasında kaslar katıdır ve çene kapalı şekilde sıkıca kilitlenir. Çene kaslarında ki kasılmalar sebebiyle salya akması tetanos belirtilerinden biridir.
- Boyun Sertleşmesi: Tetanos zehri vücutta aşağı doğru indikçe diğer organlarda tetanos belirtileri göstermeye başlar mesela; çene ve yüz spazmlarını boyun sertleşmesi izler.
- Yutkunma Zorluğu: Boyun sertleşmesinden kısa bir süre sonra yutkunma zorlukları tetanos belirtisi olarak baş gösterebilir. Yutkunmayla ilgili kaslardaki spazmlar yutkunma için gerekli bu işbirliğini bozduğu için yutkunma zorlukları baş gösterir.
- Solunumda meydana gelen güçlükler
- Ateşle birlikte terleme ve baş ağrısı
- Yüzdeki Spazmlar: Yüzde oluşan spazmlar da yine tetanosun erken dönem belirtileri arasındadır. Çene kaslarındaki spazmlarla aşağı yukarı aynı anda başlar. Yüzdeki kas spazmları doğal olmayan yüz ifadelerine yol açar. Ağız çevresindeki spazmlar kişinin yüzünde tuhaf bir gülümseme ifadesi oluşmasına neden olabilir.
- Genellikle midede gerçekleşen istemsiz ağrılı kasılmalar
- Tansiyon yükselmesi ve yüksek kalp hızı
- Vücudun genelinde ağrılı kas tutulmaları ve idrar tutamama
Merak Edilen: Hamilelikte tetanos aşısı aç karnına mı yapılır? Tok karnına mı yapılır?
Sorunuzun Cevabı: Aç yada tok olmanız fark etmez.
Merak Edilen: Kedi ve köpek ısırığında da tetanos aşısı yapılır mı?
Sorunuzun Cevabı: Evet, 1 doz tetanos, 4 doz kuduz aşısı yapılır.
@Ayşegül; Geçmiş olsun. Eğer enfeksiyon kapmadıysanız sorun olmaz. Enfeksiyon kaptıysanız zaten ilk 24 saati geçirdiniz. Şans meselesi. Belirtileri aklınızda tutun.
İyi gunler dun sabah 10 da diz kapagimin yan tarafini pasli gbi bir demis hafif siyirdi kolonya olmadigi icin limonla sildim.24 saat gecti bir skinti olurmu?8 yil once hamilelikte asi olmustum .devlet hastanesi bulundugum yere cok uzak ozel hastane var orada vurulsam ucret aliyrlarmi .yada vurulmasam birsey olurmu.
@Funda; İyi günler, geçmiş olsun. Yanlış bilmiyorsam hamile iken 1 değil daha fazla tetanoz aşısı yapıyorlar. Koruyuculuğu 10 yıldan fazla olabilir. Yani sorun yaşayacağınızı sanmıyorum. Yinede içiniz rahat etmiyorsa en yakın eczaneye gidip sorabilirsiniz. Muhtemelen eczanelerde aşı yaparlar ve 20-30 tl gibi bir ücret alacaklardır.
Cok tesekkur ederim size yazdiktan snra ozele gittim vuruldum bugun.
@Funda; Rica ederim, iyi yapmışsınız. Geçmiş olsun tekrardan.
Elime pasli civi batti 2 gun oldu tam kucuk bir yara oldugu icin gitmedim az once acile danismak icin gittigimde tetenoz yaptilar. Ancak yukarida ilk 24 saat yaziyor icimi bir korku kapladi. Suana dek bir belirti vermezmiydi korkuyorum
En son hamileligim de 5 sene ince bir doz tetenoz olmustum devam ettimemistim. Ustelik bugum omizlarim okadar agriyor ki .. yazinizi okuyunca belirtilere dikkat ettim az once doktora bunlari soylemedim
@Busra; Merhaba, geçmiş olsun. Omuz ve kol ağrısı tetanos aşısının yan etkilerinden. 1 aya yakın bile sürebiliyor kol ağrısı. Hamileyken olduğunuz aşının 10 yıl koruyuculuğu olduğunu düşünürsek sorun çıkmayacaktır. Yinede belirtileri takip edin ama panik yapmayın lütfen.
1. sınıfta aşı olmuştum şuanda 8. sınıftayim etkisi devam ediyormudur
@Ahmet; İlkokul da yapılan aşı karma aşı oluyordu ama tam bilemiyorum geçerlilik süresini. 1 yıl, 5 yıl yada 10 yıl olmasına göre değişir. Yaralanma olduysa ve içiniz rahat değilse bence tekrar aşı yaptırın geleceğe dönük 5-10 sene daha rahat edersiniz.