Tetanos ya da kazıklı humma, gram-pozitif, anaerobik bir basil olan Clostridium tetani bakterisinden ileri gelen, çizgili kaslarda uzun süreli sertleşme ve kasılmayla belirginleşen toksik, ölümcül bir enfeksiyon hastalığıdır.
Toprakta yaşayan Clostridium tetani, derideki bir yara, çizik vb (portantre) aracılığıyla organizmaya girmesinden kaynaklanan hastalıkta, kuluçka süresi 8-16 gündür. Tetanos hastalığı bu kuluçka döneminden sonra çene kasılmasıyla ortaya çıkar ve bu kasılma tüm vücuda yayılır. Tetanos aşısı yapılmazsa tetanos hastalığına yakalanan kişi ölebilir.
Dikkat! Bazı uzmanlar tetanos hastalığının sadece paslı obje yaralanmalarından değil, genel çizik ve yaralanmalardan da ortaya çıkabileceğini, bu sebeple düzenli olarak (her 5-10 yılda bir) aşı olunmasını öneriyorlar.
Bu nedenle tetanos aşısı, vakadan sonra ilk 24 saat içinde mutlaka yaptırılmalıdır. Vaka dışında ise tetanos aşısını 10 yılda bir yaptırmanız sizi koruyacaktır. Özellikle paslanmış metallerin neden olduğu hafif yaralanma olaylarında dahi hastaneye başvurmak çok önemlidir.
Korunmak için;
- Paslı yüzeylere temas etmemek,
- Yaraların antiseptik solüsyonlarla temizlenmesi,
- Kapalı ortam oluşturabilecek yaraların oksijenli su ile dezenfekte edilmesi,
- Tetanos aşısı olmak gerekmektedir.
Not: Tetanos aşısı sol veya sağ omuzdan yapılır, aşı olmak için aç yada tok olmanız önemli değildir. Aşıdan sonra 2 gün duş almamalısınız. Bazı bünyelerde aşıdan sonra 1-2 gün kas ağrıları görülebilir. Ve eğer olay yeniyken hastanenin Acil servisine giderseniz ücretsiz olarak iğnenizi yaptırabilirsiniz. Eczanelerde iğne fiyatı 15-30 TL aralığında değişebilir.
Aşının Koruyuculuğu; Aşının en etkili olduğu dönem ilk beş yıldır. Bu süre zarfında aşının hastalıklara karşı daha fazla dirençli olduğu, beş yıl sonrasında ise bu etkinin azaldığı görülmektedir.
Tetanos belirtileri;
- Çene Kası Sertleşmesi: Tetanosda genel olarak ilk belirti, çeneyi kontrol eden kaslarda spazmlar oluşmasıdır. Spazm sırasında kaslar katıdır ve çene kapalı şekilde sıkıca kilitlenir. Çene kaslarında ki kasılmalar sebebiyle salya akması tetanos belirtilerinden biridir.
- Boyun Sertleşmesi: Tetanos zehri vücutta aşağı doğru indikçe diğer organlarda tetanos belirtileri göstermeye başlar mesela; çene ve yüz spazmlarını boyun sertleşmesi izler.
- Yutkunma Zorluğu: Boyun sertleşmesinden kısa bir süre sonra yutkunma zorlukları tetanos belirtisi olarak baş gösterebilir. Yutkunmayla ilgili kaslardaki spazmlar yutkunma için gerekli bu işbirliğini bozduğu için yutkunma zorlukları baş gösterir.
- Solunumda meydana gelen güçlükler
- Ateşle birlikte terleme ve baş ağrısı
- Yüzdeki Spazmlar: Yüzde oluşan spazmlar da yine tetanosun erken dönem belirtileri arasındadır. Çene kaslarındaki spazmlarla aşağı yukarı aynı anda başlar. Yüzdeki kas spazmları doğal olmayan yüz ifadelerine yol açar. Ağız çevresindeki spazmlar kişinin yüzünde tuhaf bir gülümseme ifadesi oluşmasına neden olabilir.
- Genellikle midede gerçekleşen istemsiz ağrılı kasılmalar
- Tansiyon yükselmesi ve yüksek kalp hızı
- Vücudun genelinde ağrılı kas tutulmaları ve idrar tutamama
Merak Edilen: Hamilelikte tetanos aşısı aç karnına mı yapılır? Tok karnına mı yapılır?
Sorunuzun Cevabı: Aç yada tok olmanız fark etmez.
Merak Edilen: Kedi ve köpek ısırığında da tetanos aşısı yapılır mı?
Sorunuzun Cevabı: Evet, 1 doz tetanos, 4 doz kuduz aşısı yapılır.
Hocam ayağıma saat 5 de paslı bı çivi battı ama çok az bir kan geldi sinek ısırığı kadar asi önceden olmadim ilkokulda oldumu bilmiyorum 18 yasindayim ayağım çok az şişti sizce yarın asi yapsam geç olur mu
@alican; Geçmiş olsun. Sizin durum için bir şey söyleyemem. Belki sorun çıkmayacaktır ama en kısa zamanda aşı yaptırmanız da yarar var.
Merhaba,
Boynumun arkasindaki kaslardaki sıkışmaya bağlı olarak beynime giden damarlardan geçen kan akışının azalmasıyla oluşan sersemligin asıl sebebinin bundan kaynaklandığını düşünüyorum.
@Erdem; Merhaba, geçmiş olsun. Rahatsızlığınız varsa vakit kaybetmeden sağlık kurumuna gidin. Belki boyun fıtığı yada sinir zedelenmesi de olabilir.
Merhaba,
Bir saat once metrobus duraginda demir cop kutusuna takilip bacagimi yaraladim, tetanoz asisi yaptirmam gerekir mi? Yuzey pasli gibi gorunmuyordu ama emin olamiyorum tabii. Sadece solusyon ile temizlesem olur mu?
Ayağıma passız az bir şey civi girdi sıkıntı olurmu.
@Emine; Merhaba, geçmiş olsun. Eğer derin bir kesik yoksa muhtemelen sorun çıkmaz fakat içiniz rahat etmeyebilir. O sebeple karar size kalmış. Devamlı aklınıza gelip korkacaksanız ve yakın zamanda aşı yaptırmadıysanız, aşı yaptırmanızı öneririm.
@Furkan aydoğdu; Merhaba. Pas yoksa sorun olmaz. Bıçak kesiğiyle aynı durum. Ama yinede karar sizin. İçiniz rahat etmez ise aşı yaptırabilirsiniz.
Merhaba az önce (iki saat önce) ayağımı demir çizdi. Çok az kat aktı. En son 2013 te tetanoz aşısı olmuştum. Tekrar olmama gerek var mı.
@Ramazan; Merhaba, geçmiş olsun. Aşınızın etkisi 5-10 yıl ise aşı yaptırmanıza gerek yok. 1 yıllık aşılarda var diyorlar ama aşı olurken aklımıza gelip de etki süresini sormuyoruz. İçiniz rahat etmiyorsa tekrar aşı yaptırabilirsiniz.
Merhaba,
Az önce bir parmağıma çok ince bir çamaşır telinin içindeki tel girdi ancak elimin kalın deri olan kısmına sadece deri yüzeyindeymiş gibi girdi kan görmedim hemen çıkardım teli sadece bir mmden daha ufak bir nokta kan deri altında kaldı. Tetanoz aşısı olmam gerekir mi? Telin rengi siyaha yakındı paslı olup olmadığını da tam göremedim.