Tetanos ya da kazıklı humma, gram-pozitif, anaerobik bir basil olan Clostridium tetani bakterisinden ileri gelen, çizgili kaslarda uzun süreli sertleşme ve kasılmayla belirginleşen toksik, ölümcül bir enfeksiyon hastalığıdır.
Toprakta yaşayan Clostridium tetani, derideki bir yara, çizik vb (portantre) aracılığıyla organizmaya girmesinden kaynaklanan hastalıkta, kuluçka süresi 8-16 gündür. Tetanos hastalığı bu kuluçka döneminden sonra çene kasılmasıyla ortaya çıkar ve bu kasılma tüm vücuda yayılır. Tetanos aşısı yapılmazsa tetanos hastalığına yakalanan kişi ölebilir.
Dikkat! Bazı uzmanlar tetanos hastalığının sadece paslı obje yaralanmalarından değil, genel çizik ve yaralanmalardan da ortaya çıkabileceğini, bu sebeple düzenli olarak (her 5-10 yılda bir) aşı olunmasını öneriyorlar.
Bu nedenle tetanos aşısı, vakadan sonra ilk 24 saat içinde mutlaka yaptırılmalıdır. Vaka dışında ise tetanos aşısını 10 yılda bir yaptırmanız sizi koruyacaktır. Özellikle paslanmış metallerin neden olduğu hafif yaralanma olaylarında dahi hastaneye başvurmak çok önemlidir.
Korunmak için;
- Paslı yüzeylere temas etmemek,
- Yaraların antiseptik solüsyonlarla temizlenmesi,
- Kapalı ortam oluşturabilecek yaraların oksijenli su ile dezenfekte edilmesi,
- Tetanos aşısı olmak gerekmektedir.
Not: Tetanos aşısı sol veya sağ omuzdan yapılır, aşı olmak için aç yada tok olmanız önemli değildir. Aşıdan sonra 2 gün duş almamalısınız. Bazı bünyelerde aşıdan sonra 1-2 gün kas ağrıları görülebilir. Ve eğer olay yeniyken hastanenin Acil servisine giderseniz ücretsiz olarak iğnenizi yaptırabilirsiniz. Eczanelerde iğne fiyatı 15-30 TL aralığında değişebilir.
Aşının Koruyuculuğu; Aşının en etkili olduğu dönem ilk beş yıldır. Bu süre zarfında aşının hastalıklara karşı daha fazla dirençli olduğu, beş yıl sonrasında ise bu etkinin azaldığı görülmektedir.
Tetanos belirtileri;
- Çene Kası Sertleşmesi: Tetanosda genel olarak ilk belirti, çeneyi kontrol eden kaslarda spazmlar oluşmasıdır. Spazm sırasında kaslar katıdır ve çene kapalı şekilde sıkıca kilitlenir. Çene kaslarında ki kasılmalar sebebiyle salya akması tetanos belirtilerinden biridir.
- Boyun Sertleşmesi: Tetanos zehri vücutta aşağı doğru indikçe diğer organlarda tetanos belirtileri göstermeye başlar mesela; çene ve yüz spazmlarını boyun sertleşmesi izler.
- Yutkunma Zorluğu: Boyun sertleşmesinden kısa bir süre sonra yutkunma zorlukları tetanos belirtisi olarak baş gösterebilir. Yutkunmayla ilgili kaslardaki spazmlar yutkunma için gerekli bu işbirliğini bozduğu için yutkunma zorlukları baş gösterir.
- Solunumda meydana gelen güçlükler
- Ateşle birlikte terleme ve baş ağrısı
- Yüzdeki Spazmlar: Yüzde oluşan spazmlar da yine tetanosun erken dönem belirtileri arasındadır. Çene kaslarındaki spazmlarla aşağı yukarı aynı anda başlar. Yüzdeki kas spazmları doğal olmayan yüz ifadelerine yol açar. Ağız çevresindeki spazmlar kişinin yüzünde tuhaf bir gülümseme ifadesi oluşmasına neden olabilir.
- Genellikle midede gerçekleşen istemsiz ağrılı kasılmalar
- Tansiyon yükselmesi ve yüksek kalp hızı
- Vücudun genelinde ağrılı kas tutulmaları ve idrar tutamama
Merak Edilen: Hamilelikte tetanos aşısı aç karnına mı yapılır? Tok karnına mı yapılır?
Sorunuzun Cevabı: Aç yada tok olmanız fark etmez.
Merak Edilen: Kedi ve köpek ısırığında da tetanos aşısı yapılır mı?
Sorunuzun Cevabı: Evet, 1 doz tetanos, 4 doz kuduz aşısı yapılır.
Gebeliğimin 30haftasındayım elime zımba battı bu hamileliğimde tetanos alışı vurulmamıştım. Tehlikeli bi durum söz konusu mudur ve bu saatten sonra tetanos aşısı vurulmamın bir sakıncası var mıdır? Bu arada 4 yıl önce ilk gebeliğimde tetanos aşısı olmustum cevabınız benim için çok önemli teşekkürler şimdiden
@Seher; Merhaba, geçmiş olsun. 4 sene önce aşı olduğunuz için sorun olacağını düşünmüyorum ki zaten zımpa diyorsunuz, paslı metal değilse yine sorun olmayacaktır. İçiniz rahat etmez ise, herhangi bir rahatsızlık duyarsanız doktora görünebilirsiniz. Tekrar aşı olmanız sorun yaratmaz.
Merhabalar dün bileğimi paslı çiviye çizdirdim aşı olmama gerek var mı ?
@BETÜL; Merhaba, geçmiş olsun. Çizdi derken kanama oldu mu? Tel pis bir ortamda bulunan paslı mikroplu bir tel ise aşı olmanızda yarar var. Yarayı göremediğim içinde net bir şey söyleyemiyorum ama içiniz rahat etmiyorsa her halükarda ileriye dönük önlem almanız iyi olur.
merhaba bugün elimi paslı vida çizdi,o bölgede deri soyuldu ve az kanadı.Olaydan 1-2 saat sonra tetanos aşısı vuruldum tehlike tamamen geçtimi yani aşıyı vurulunca hastalığa yakalanma ihtimali ortadan tam anlamıyla kalkıyor mu tedirginim hala…
@kubrabb; Merhaba, geçmiş olsun. Hızlı davranıp aşı olduğunuza göre sorun yok. Aşı kaynaklı omuz ağrısı, kol ağrısı olabilir ama tedirgin olmayın lütfen.
merhaba , dun 20:30 sularinda dustum ve bacagimda cok hafif cizik vardi cok kanamadi bile eve geldigimde dus alip iyice sabun ve kolonya ile temizledim sonra saat 21:55 gibi tetenoz asisi oldum sizce tehlike tamamen gecmismidir?
@Mert; Merhaba, geçmiş olsun. Kazadan 1,5 saat sonra aşı olduysanız sorun yok. Korkmanıza da gerek yok.
merhaba iy gunler 9 uncu sinifa gidiyorum 8 inci sinifta okula topluca tetanoz yaptular benimden hastaliktan dolayi saglik ocaginda yaptirmami soylediler ve ustunden 1 sene gecti hala yaptirmadim bi sorun olurmu acil yaptirmalimiyim ?
@emre; Merhaba, size de iyi günler. Her an ne olacağını bilemeyiz o sebeple risk varsa aşı olmanızda yarar var. Bence aşı olun ama hemen şimdi mi o size kalmış. Bu ay içinde de olabilir, birkaç ay içinde de olabilir. Kendinizi hazırlayıp aşı olun ve birkaç sene rahat edin.