Tetanos ya da kazıklı humma, gram-pozitif, anaerobik bir basil olan Clostridium tetani bakterisinden ileri gelen, çizgili kaslarda uzun süreli sertleşme ve kasılmayla belirginleşen toksik, ölümcül bir enfeksiyon hastalığıdır.
Toprakta yaşayan Clostridium tetani, derideki bir yara, çizik vb (portantre) aracılığıyla organizmaya girmesinden kaynaklanan hastalıkta, kuluçka süresi 8-16 gündür. Tetanos hastalığı bu kuluçka döneminden sonra çene kasılmasıyla ortaya çıkar ve bu kasılma tüm vücuda yayılır. Tetanos aşısı yapılmazsa tetanos hastalığına yakalanan kişi ölebilir.
Dikkat! Bazı uzmanlar tetanos hastalığının sadece paslı obje yaralanmalarından değil, genel çizik ve yaralanmalardan da ortaya çıkabileceğini, bu sebeple düzenli olarak (her 5-10 yılda bir) aşı olunmasını öneriyorlar.
Bu nedenle tetanos aşısı, vakadan sonra ilk 24 saat içinde mutlaka yaptırılmalıdır. Vaka dışında ise tetanos aşısını 10 yılda bir yaptırmanız sizi koruyacaktır. Özellikle paslanmış metallerin neden olduğu hafif yaralanma olaylarında dahi hastaneye başvurmak çok önemlidir.
Korunmak için;
- Paslı yüzeylere temas etmemek,
- Yaraların antiseptik solüsyonlarla temizlenmesi,
- Kapalı ortam oluşturabilecek yaraların oksijenli su ile dezenfekte edilmesi,
- Tetanos aşısı olmak gerekmektedir.
Not: Tetanos aşısı sol veya sağ omuzdan yapılır, aşı olmak için aç yada tok olmanız önemli değildir. Aşıdan sonra 2 gün duş almamalısınız. Bazı bünyelerde aşıdan sonra 1-2 gün kas ağrıları görülebilir. Ve eğer olay yeniyken hastanenin Acil servisine giderseniz ücretsiz olarak iğnenizi yaptırabilirsiniz. Eczanelerde iğne fiyatı 15-30 TL aralığında değişebilir.
Aşının Koruyuculuğu; Aşının en etkili olduğu dönem ilk beş yıldır. Bu süre zarfında aşının hastalıklara karşı daha fazla dirençli olduğu, beş yıl sonrasında ise bu etkinin azaldığı görülmektedir.
Tetanos belirtileri;
- Çene Kası Sertleşmesi: Tetanosda genel olarak ilk belirti, çeneyi kontrol eden kaslarda spazmlar oluşmasıdır. Spazm sırasında kaslar katıdır ve çene kapalı şekilde sıkıca kilitlenir. Çene kaslarında ki kasılmalar sebebiyle salya akması tetanos belirtilerinden biridir.
- Boyun Sertleşmesi: Tetanos zehri vücutta aşağı doğru indikçe diğer organlarda tetanos belirtileri göstermeye başlar mesela; çene ve yüz spazmlarını boyun sertleşmesi izler.
- Yutkunma Zorluğu: Boyun sertleşmesinden kısa bir süre sonra yutkunma zorlukları tetanos belirtisi olarak baş gösterebilir. Yutkunmayla ilgili kaslardaki spazmlar yutkunma için gerekli bu işbirliğini bozduğu için yutkunma zorlukları baş gösterir.
- Solunumda meydana gelen güçlükler
- Ateşle birlikte terleme ve baş ağrısı
- Yüzdeki Spazmlar: Yüzde oluşan spazmlar da yine tetanosun erken dönem belirtileri arasındadır. Çene kaslarındaki spazmlarla aşağı yukarı aynı anda başlar. Yüzdeki kas spazmları doğal olmayan yüz ifadelerine yol açar. Ağız çevresindeki spazmlar kişinin yüzünde tuhaf bir gülümseme ifadesi oluşmasına neden olabilir.
- Genellikle midede gerçekleşen istemsiz ağrılı kasılmalar
- Tansiyon yükselmesi ve yüksek kalp hızı
- Vücudun genelinde ağrılı kas tutulmaları ve idrar tutamama
Merak Edilen: Hamilelikte tetanos aşısı aç karnına mı yapılır? Tok karnına mı yapılır?
Sorunuzun Cevabı: Aç yada tok olmanız fark etmez.
Merak Edilen: Kedi ve köpek ısırığında da tetanos aşısı yapılır mı?
Sorunuzun Cevabı: Evet, 1 doz tetanos, 4 doz kuduz aşısı yapılır.
Hocam 12 marta elimi kestim size yazmıştım bugünde basımı tel çizdi kanadı hocam 2 ay önce acilde olduğum asi beni korurmu bu2 olayda? Asi olayimmi
@Cengiz; Merhaba, geçmiş olsun. Tetanos aşısı olduysanız koruyuculuğu devam ettiği sürece sorun olmaz. Ama sürekli böyle kazalar geçiriyorsanız aile hekiminizden bilgi almanızda fayda var.
Hocam tekrardan merhaba 12 gün oldu hala asi yaptirmadim ailem psikolojik ve yorgunluga bağlı olduğunu söylüyor bu vücudumda hafif ağrılar var yattigim yer de kısıtlı ve ufak 12 gün içinde tetanoz belirtileri gösterimi hocam gösterirse en belirgin belirtisi ne olur şimdiden sonra aşı vurdursam bir faydası olur mu cevaplarınızı bekliyorum teşekkürler
@Burak Özgürbüz; Merhaba. Belirtiler yazımızda mevcut. Kas kaynaklı kasılmalarınız varsa, çok rahatsız ediyorsa doktora görünmenizi öneririm. Ayrıca covid19 salgınını da unutmayın. Tetanos sandığınız şey covid19 belirtileri de olabilir.
Çok hissedilir ciddi derecede rahatsiz edici bir kramp ağrı hiç yaşamadım şuana kadar sizce tetanoz olurmuydum şuana kadar 15 gün geçti gidip asi vurdurmaya gerek varmı şu saatten sonra sizede sürekli yazıyorum kusura bakmayın biraz hastalık hastasıyım da kendimi rahatlatiyorum bu şekilde sanırım
@Burak Özgürbüz; Merhaba. Bu biraz şans meselesi gibi. Birçok yaralanmada şans eseri bakteri kapmıyoruz. Ama bu hiç olmayacağı anlamına gelmiyor. Bu sefer belki sorun olmadı ama bir daha yaralanırsanız kesinlikle aşıyı ihmal etmeyin.
Hocam iki gün önce arabanın debriyazini silerken elimi küçük çizdi 2016 Mart’ta aşı olmuştum o zaman ki koruma antikor um 3.96 tiydi şimdi yeniden aşı olmam gereklimi sizce
@Cihan; Merhaba, geçmiş olsun. Hijyen bakımından riskli bir obje ile yaralanmışsınız. Sorun olmayabilir belki ama sürekli böyle yaralanmalar oluyorsa illaki aşı yaptırmanız gerekeceğinden şimdiden aşınızı yaptırmanızı öneririm.
Merhaba hocam 12 mayısta annemin elimi yeni aldığımız bir tepsi (paslanmaz çelik) kesti ve hemen oksijenli su yapıp sardık. Tepsiyi annem gelir gelmez kaynar suda yıkamıştı. 14 mayısta tetanoz aşısı yaptırdık. 16 mayıstada kolunda uzun sürmeyecek seğirme başlamış acaba tetanoz ile alakalı bir durum söz konusu olabilir mi? Bu olaydan önce ara ara göz seğirmeleri oluyordu. Bu durum beni çok endişelendirdi tavsiyenizi bekliyorum ve enfeksiyon doktorundan randevu aldık randevu tarihini bekliyoruz.
@Atakan; Merhaba, geçmiş olsun. Sorunun tetanos kaynaklı olduğunu düşünmüyorum fakat aşıdan kaynaklı olabilir ve kısa sürede geçecektir/geçmiştir. Tabi annenizin farklı bir rahatsızlığı yoksa. Benim tahminim bir sorun yok, doktor randevusu sonucu da inşallah öyle çıkacaktır.