Tetanos ya da kazıklı humma, gram-pozitif, anaerobik bir basil olan Clostridium tetani bakterisinden ileri gelen, çizgili kaslarda uzun süreli sertleşme ve kasılmayla belirginleşen toksik, ölümcül bir enfeksiyon hastalığıdır.
Toprakta yaşayan Clostridium tetani, derideki bir yara, çizik vb (portantre) aracılığıyla organizmaya girmesinden kaynaklanan hastalıkta, kuluçka süresi 8-16 gündür. Tetanos hastalığı bu kuluçka döneminden sonra çene kasılmasıyla ortaya çıkar ve bu kasılma tüm vücuda yayılır. Tetanos aşısı yapılmazsa tetanos hastalığına yakalanan kişi ölebilir.
Dikkat! Bazı uzmanlar tetanos hastalığının sadece paslı obje yaralanmalarından değil, genel çizik ve yaralanmalardan da ortaya çıkabileceğini, bu sebeple düzenli olarak (her 5-10 yılda bir) aşı olunmasını öneriyorlar.
Bu nedenle tetanos aşısı, vakadan sonra ilk 24 saat içinde mutlaka yaptırılmalıdır. Vaka dışında ise tetanos aşısını 10 yılda bir yaptırmanız sizi koruyacaktır. Özellikle paslanmış metallerin neden olduğu hafif yaralanma olaylarında dahi hastaneye başvurmak çok önemlidir.
Korunmak için;
- Paslı yüzeylere temas etmemek,
- Yaraların antiseptik solüsyonlarla temizlenmesi,
- Kapalı ortam oluşturabilecek yaraların oksijenli su ile dezenfekte edilmesi,
- Tetanos aşısı olmak gerekmektedir.
Not: Tetanos aşısı sol veya sağ omuzdan yapılır, aşı olmak için aç yada tok olmanız önemli değildir. Aşıdan sonra 2 gün duş almamalısınız. Bazı bünyelerde aşıdan sonra 1-2 gün kas ağrıları görülebilir. Ve eğer olay yeniyken hastanenin Acil servisine giderseniz ücretsiz olarak iğnenizi yaptırabilirsiniz. Eczanelerde iğne fiyatı 15-30 TL aralığında değişebilir.
Aşının Koruyuculuğu; Aşının en etkili olduğu dönem ilk beş yıldır. Bu süre zarfında aşının hastalıklara karşı daha fazla dirençli olduğu, beş yıl sonrasında ise bu etkinin azaldığı görülmektedir.
Tetanos belirtileri;
- Çene Kası Sertleşmesi: Tetanosda genel olarak ilk belirti, çeneyi kontrol eden kaslarda spazmlar oluşmasıdır. Spazm sırasında kaslar katıdır ve çene kapalı şekilde sıkıca kilitlenir. Çene kaslarında ki kasılmalar sebebiyle salya akması tetanos belirtilerinden biridir.
- Boyun Sertleşmesi: Tetanos zehri vücutta aşağı doğru indikçe diğer organlarda tetanos belirtileri göstermeye başlar mesela; çene ve yüz spazmlarını boyun sertleşmesi izler.
- Yutkunma Zorluğu: Boyun sertleşmesinden kısa bir süre sonra yutkunma zorlukları tetanos belirtisi olarak baş gösterebilir. Yutkunmayla ilgili kaslardaki spazmlar yutkunma için gerekli bu işbirliğini bozduğu için yutkunma zorlukları baş gösterir.
- Solunumda meydana gelen güçlükler
- Ateşle birlikte terleme ve baş ağrısı
- Yüzdeki Spazmlar: Yüzde oluşan spazmlar da yine tetanosun erken dönem belirtileri arasındadır. Çene kaslarındaki spazmlarla aşağı yukarı aynı anda başlar. Yüzdeki kas spazmları doğal olmayan yüz ifadelerine yol açar. Ağız çevresindeki spazmlar kişinin yüzünde tuhaf bir gülümseme ifadesi oluşmasına neden olabilir.
- Genellikle midede gerçekleşen istemsiz ağrılı kasılmalar
- Tansiyon yükselmesi ve yüksek kalp hızı
- Vücudun genelinde ağrılı kas tutulmaları ve idrar tutamama
Merak Edilen: Hamilelikte tetanos aşısı aç karnına mı yapılır? Tok karnına mı yapılır?
Sorunuzun Cevabı: Aç yada tok olmanız fark etmez.
Merak Edilen: Kedi ve köpek ısırığında da tetanos aşısı yapılır mı?
Sorunuzun Cevabı: Evet, 1 doz tetanos, 4 doz kuduz aşısı yapılır.
Merhabalar mısır patlatma tenceresini temizlerken elimi hafif çizdi ama tencere daha yeni alınmıştı pası falan yok yinede aşı olmam gerekir mi? Teşekkürler
@Burcu; Merhaba. Tetanos, bir bakterinin yaradan vücuda geçmesi ile ortaya çıkıyor. Bu bakteri genelde paslı yüzeylerde oluyor ancak her paslı yüzeyde de olacak diye bir şey yok. Sizin kazada ise pas yoksa sadece bıçak kesiği gibi bir durum var. Hattan çizik diyorsunuz. Sorun çıkacağını sanmıyorum. İçiniz rahat etmiyorsa sağlık durumunuzu takipte kalın yada üşenmiyorsanız bir sağlık kurumuna gidip aşı yaptırın. Rahat etmeniz açısından.
Merhabalar…,Ayağıma jilet battı paslı değildi fakat kesilen yerde jilet üzerindeki pislikler yaranın içindeydi ve kanama oldu acaba aşı olmalımıyım ,fakat ben aşıdan çok ama çok korkuyorum en son hamileliğimde 14 yıl önce tetenos aşısıı vurulmuşumdur ne yapmalıyım?
@Berna; Merhaba, geçmiş olsun. Jiletler genelde kirli işlere kullanıldığından tetanos olmasa dahi mikrop kapmanız açısından risk yaratıyor. Benim tavsiyem hem tetanos aşısı olmanız hemde bir doktora görünüp kesiği göstermeniz yönünde. Çok derin değilse sorun olmayacaktır ama yinede temkinli olmanızda yarar var.
Hocam kolumda ayağımda kapsamda boyle titreme gibi seyler oluyor ama yarım saatte iğne oldum 40 GÜN oldu civi pasliydi ayağıma girdi ameliyat oldum neyapayım
@Mustafa ulusoy; Merhaba, geçmiş olsun. Ameliyat olduysanız sizin durumunuz özel. Aşı ve yan etkileri için kontrole gitmenizi öneririm. Ne desem yalan olur.
Hocam ilk once ayağıma cıvıl baktığında tetanoz vuruldum sonra 12 inşulibin vuruldum ayın 28 inde bir iğne daha oldum 40 GÜN oldu BÜ arada 2gun hast yattım yıne tetanoz olurmuyum asi vurdumduymaz kolum agırmadi
@Mustafa ulusoy; İnsülin iğnesinden bahsediyorsanız onun tetanos ile alakası olduğunu sanmıyorum ama tetanos aşısını zamanında olduysanız sorun çıkmaması gerekir. Bahsettiğiniz şey damarlardaki hareketlilik ise en olası ihtimal kalple alakalı bir durum olabilir. İçiniz rahat etmiyorsa doktora görünmenizi öneririm.
Hocam tıg vuruldum hocam ayakta kolda olanlar normalde BÜ süreden sonrada olurmu doktor diyorki 1 ay gecti daha olmaz diyor
@Mustafa ulusoy; Tüm sağlık durumunuzla alakalı bir bilgim olmadığı için birşey söyleyemem. Dediğim gibi ilgili rahatsızlık için doktora gitmeniz gerekiyor. Farklı bir rahatsızlık da olabilir.