Tetanos ya da kazıklı humma, gram-pozitif, anaerobik bir basil olan Clostridium tetani bakterisinden ileri gelen, çizgili kaslarda uzun süreli sertleşme ve kasılmayla belirginleşen toksik, ölümcül bir enfeksiyon hastalığıdır.
Toprakta yaşayan Clostridium tetani, derideki bir yara, çizik vb (portantre) aracılığıyla organizmaya girmesinden kaynaklanan hastalıkta, kuluçka süresi 8-16 gündür. Tetanos hastalığı bu kuluçka döneminden sonra çene kasılmasıyla ortaya çıkar ve bu kasılma tüm vücuda yayılır. Tetanos aşısı yapılmazsa tetanos hastalığına yakalanan kişi ölebilir.
Dikkat! Bazı uzmanlar tetanos hastalığının sadece paslı obje yaralanmalarından değil, genel çizik ve yaralanmalardan da ortaya çıkabileceğini, bu sebeple düzenli olarak (her 5-10 yılda bir) aşı olunmasını öneriyorlar.
Bu nedenle tetanos aşısı, vakadan sonra ilk 24 saat içinde mutlaka yaptırılmalıdır. Vaka dışında ise tetanos aşısını 10 yılda bir yaptırmanız sizi koruyacaktır. Özellikle paslanmış metallerin neden olduğu hafif yaralanma olaylarında dahi hastaneye başvurmak çok önemlidir.
Korunmak için;
- Paslı yüzeylere temas etmemek,
- Yaraların antiseptik solüsyonlarla temizlenmesi,
- Kapalı ortam oluşturabilecek yaraların oksijenli su ile dezenfekte edilmesi,
- Tetanos aşısı olmak gerekmektedir.
Not: Tetanos aşısı sol veya sağ omuzdan yapılır, aşı olmak için aç yada tok olmanız önemli değildir. Aşıdan sonra 2 gün duş almamalısınız. Bazı bünyelerde aşıdan sonra 1-2 gün kas ağrıları görülebilir. Ve eğer olay yeniyken hastanenin Acil servisine giderseniz ücretsiz olarak iğnenizi yaptırabilirsiniz. Eczanelerde iğne fiyatı 15-30 TL aralığında değişebilir.
Aşının Koruyuculuğu; Aşının en etkili olduğu dönem ilk beş yıldır. Bu süre zarfında aşının hastalıklara karşı daha fazla dirençli olduğu, beş yıl sonrasında ise bu etkinin azaldığı görülmektedir.
Tetanos belirtileri;
- Çene Kası Sertleşmesi: Tetanosda genel olarak ilk belirti, çeneyi kontrol eden kaslarda spazmlar oluşmasıdır. Spazm sırasında kaslar katıdır ve çene kapalı şekilde sıkıca kilitlenir. Çene kaslarında ki kasılmalar sebebiyle salya akması tetanos belirtilerinden biridir.
- Boyun Sertleşmesi: Tetanos zehri vücutta aşağı doğru indikçe diğer organlarda tetanos belirtileri göstermeye başlar mesela; çene ve yüz spazmlarını boyun sertleşmesi izler.
- Yutkunma Zorluğu: Boyun sertleşmesinden kısa bir süre sonra yutkunma zorlukları tetanos belirtisi olarak baş gösterebilir. Yutkunmayla ilgili kaslardaki spazmlar yutkunma için gerekli bu işbirliğini bozduğu için yutkunma zorlukları baş gösterir.
- Solunumda meydana gelen güçlükler
- Ateşle birlikte terleme ve baş ağrısı
- Yüzdeki Spazmlar: Yüzde oluşan spazmlar da yine tetanosun erken dönem belirtileri arasındadır. Çene kaslarındaki spazmlarla aşağı yukarı aynı anda başlar. Yüzdeki kas spazmları doğal olmayan yüz ifadelerine yol açar. Ağız çevresindeki spazmlar kişinin yüzünde tuhaf bir gülümseme ifadesi oluşmasına neden olabilir.
- Genellikle midede gerçekleşen istemsiz ağrılı kasılmalar
- Tansiyon yükselmesi ve yüksek kalp hızı
- Vücudun genelinde ağrılı kas tutulmaları ve idrar tutamama
Merak Edilen: Hamilelikte tetanos aşısı aç karnına mı yapılır? Tok karnına mı yapılır?
Sorunuzun Cevabı: Aç yada tok olmanız fark etmez.
Merak Edilen: Kedi ve köpek ısırığında da tetanos aşısı yapılır mı?
Sorunuzun Cevabı: Evet, 1 doz tetanos, 4 doz kuduz aşısı yapılır.
6 gün önce bıçaklandım ama tetenoz vurunmadım bilerek bi risk varmıdır 18 yaşındayım hayatımda hiç tetenoz vurunmadım ?
@Zafer Akgül; Merhaba, iyi bayramlar. Kızınız 4.5 yaşında olduğuna göre muhtemelen aşı yapılmıştır? Daha önce aşı olmadıysa da kesinlikle aşı olması gerekir. Konuyla alakalı bir sağlık kurumuna gitmenizi öneririm.
@Emrah; Merhaba, geçmiş olsun. Yaralanmadan sonra hiçbir şekilde tedavi görmediyseniz şimdi olmasa bile ileride sorunlar çıkabilir. Tedavi gördüyseniz ve tetanos aşısı vurmaya gerek görmediyseler sorun olmayacaktır.
Merhaba, benim çocukluk aşılarım tam. 2.sınıfta ve 8.sınıfta tetanoz aşısı oldum (2013). Bugün elimi tozlu bir cisim çizdi ve hemen sabunlu su ile yıkadım. Bazı kaynaklarda 10 yıl koruduğu yazarken, bazılarında 5 yıl korur yazıyor. Tekrardan aşı olmalı mıyım?
Merhabalar 6saat önce elime cola tenekesi kesti çok serin bir yara değil direk suyla yıkadım tetenoz olur muyum?
Merhaba 4 yaşındaki çocuğumun topuğuna raptiye battı raptiye paslı değil, çocuğuma tetanoz aşısı yaptırmalımıyım.
@Oğuzhan; Merhaba. Aşının koruyuculuğu dozuna bağlı değişiyor. En az 5 yıl koruduğunu düşünürsek bu aralar sınırdasınız. Bence sorun olmayacaktır ama ileriye dönük koruması açısından fırsat bulduğunuzda aşı yaptırabilirsiniz.
@Furkan; Merhaba. Kola kutusu paslı değilse ve hijyenik bir ortamda bulunuyorsa büyük ihtimalle sorun olmayacaktır. Yinede belirtileri birkaç gün takip edebilirsiniz.
@Cem; Merhaba. Çocuğunuz 4 yaşında ise muhtemelen aşıları yapılmıştır. Aşılar yapıldıysa sorun olmayacaktır.
6.gün önce ayağıma terlikle gezerken paslı demir parçası na bastım ilk bastığında acı hisettim ayağımı kaldırdım tekrar yere indirirken bir daha basmış gibioldum acıdı ama kan gelmedi. Sonra denize girdim evde akşam çocuklara gösterdim hafif kızarıklık var dediler yani hiç ağrı olmadı. Bugün 6.gün adı vurayimmi yoksa geç kaldım.bana yardımcı olurmusunuz .
@Ali haydar; Merhaba, geçmiş olsun. Sorun çıkacağını sanmıyorum ama içiniz rahat etmiyorsa şuanda da aşı yaptırabilirsiniz. İleriye dönük birkaç sene içiniz rahat olur.
Merhaba , 6 gun önce parmagimi sactan kestim biraz derindi ama pasli olup olmadigini bilmiyorum. kesigi dezenfekte ettim ve hergun gunde iki kez temizliyorum yara toparlanmaya basladi, bulundugum kosullarda hastane imkanim yok. en son on yil once teteniz asisi yapilmistim. su an bir sorun cikarmi diye bunun stresine girdim. 6 gun oldu kesileli ama herhangi bir sıkıntım yok. yine bir imkanini bulursam ve tetenos asisi yapilirsam faydasi olurmu. cevabiniz icin simdiden tesekkur ederim.
@Yusuf; Merhaba, geçmiş olsun. Derin bir kesik ise risk var ama belirtiler görülmüyorsa sorun çıkmayadabilir. Ama yinede ilk fırsatta aşı olmanızı öneririm.