Tetanos ya da kazıklı humma, gram-pozitif, anaerobik bir basil olan Clostridium tetani bakterisinden ileri gelen, çizgili kaslarda uzun süreli sertleşme ve kasılmayla belirginleşen toksik, ölümcül bir enfeksiyon hastalığıdır.
Toprakta yaşayan Clostridium tetani, derideki bir yara, çizik vb (portantre) aracılığıyla organizmaya girmesinden kaynaklanan hastalıkta, kuluçka süresi 8-16 gündür. Tetanos hastalığı bu kuluçka döneminden sonra çene kasılmasıyla ortaya çıkar ve bu kasılma tüm vücuda yayılır. Tetanos aşısı yapılmazsa tetanos hastalığına yakalanan kişi ölebilir.
Dikkat! Bazı uzmanlar tetanos hastalığının sadece paslı obje yaralanmalarından değil, genel çizik ve yaralanmalardan da ortaya çıkabileceğini, bu sebeple düzenli olarak (her 5-10 yılda bir) aşı olunmasını öneriyorlar.
Bu nedenle tetanos aşısı, vakadan sonra ilk 24 saat içinde mutlaka yaptırılmalıdır. Vaka dışında ise tetanos aşısını 10 yılda bir yaptırmanız sizi koruyacaktır. Özellikle paslanmış metallerin neden olduğu hafif yaralanma olaylarında dahi hastaneye başvurmak çok önemlidir.
Korunmak için;
- Paslı yüzeylere temas etmemek,
- Yaraların antiseptik solüsyonlarla temizlenmesi,
- Kapalı ortam oluşturabilecek yaraların oksijenli su ile dezenfekte edilmesi,
- Tetanos aşısı olmak gerekmektedir.
Not: Tetanos aşısı sol veya sağ omuzdan yapılır, aşı olmak için aç yada tok olmanız önemli değildir. Aşıdan sonra 2 gün duş almamalısınız. Bazı bünyelerde aşıdan sonra 1-2 gün kas ağrıları görülebilir. Ve eğer olay yeniyken hastanenin Acil servisine giderseniz ücretsiz olarak iğnenizi yaptırabilirsiniz. Eczanelerde iğne fiyatı 15-30 TL aralığında değişebilir.
Aşının Koruyuculuğu; Aşının en etkili olduğu dönem ilk beş yıldır. Bu süre zarfında aşının hastalıklara karşı daha fazla dirençli olduğu, beş yıl sonrasında ise bu etkinin azaldığı görülmektedir.
Tetanos belirtileri;
- Çene Kası Sertleşmesi: Tetanosda genel olarak ilk belirti, çeneyi kontrol eden kaslarda spazmlar oluşmasıdır. Spazm sırasında kaslar katıdır ve çene kapalı şekilde sıkıca kilitlenir. Çene kaslarında ki kasılmalar sebebiyle salya akması tetanos belirtilerinden biridir.
- Boyun Sertleşmesi: Tetanos zehri vücutta aşağı doğru indikçe diğer organlarda tetanos belirtileri göstermeye başlar mesela; çene ve yüz spazmlarını boyun sertleşmesi izler.
- Yutkunma Zorluğu: Boyun sertleşmesinden kısa bir süre sonra yutkunma zorlukları tetanos belirtisi olarak baş gösterebilir. Yutkunmayla ilgili kaslardaki spazmlar yutkunma için gerekli bu işbirliğini bozduğu için yutkunma zorlukları baş gösterir.
- Solunumda meydana gelen güçlükler
- Ateşle birlikte terleme ve baş ağrısı
- Yüzdeki Spazmlar: Yüzde oluşan spazmlar da yine tetanosun erken dönem belirtileri arasındadır. Çene kaslarındaki spazmlarla aşağı yukarı aynı anda başlar. Yüzdeki kas spazmları doğal olmayan yüz ifadelerine yol açar. Ağız çevresindeki spazmlar kişinin yüzünde tuhaf bir gülümseme ifadesi oluşmasına neden olabilir.
- Genellikle midede gerçekleşen istemsiz ağrılı kasılmalar
- Tansiyon yükselmesi ve yüksek kalp hızı
- Vücudun genelinde ağrılı kas tutulmaları ve idrar tutamama
Merak Edilen: Hamilelikte tetanos aşısı aç karnına mı yapılır? Tok karnına mı yapılır?
Sorunuzun Cevabı: Aç yada tok olmanız fark etmez.
Merak Edilen: Kedi ve köpek ısırığında da tetanos aşısı yapılır mı?
Sorunuzun Cevabı: Evet, 1 doz tetanos, 4 doz kuduz aşısı yapılır.
merhaba ben geçen kayak yaparken kızağın teli bacağımı çizdi derin değil 14 yaşında tetanoz aşımı yaptırmıştım 16 yaşımdayım şu anda gerekli mi tetanoz
@doğukan özkaya; Merhaba, geçmiş olsun. Yakın zamanda aşı yaptırdığınız için sorun olacağını düşünmüyorum. Korkmanıza gerek yok.
merhaba dün benim ayağıma iğne girdi yarısına kadar sonra çıkardım masaya koydum önemsememiştim fakat daha sonra yani akşam batan yer şişti ardından temizledim ama bütün gece sizladi diz kapağımın arkasındaki damarıma kadar ve iğne kırıldı mı kırılmadı mı emin değilim yaşım 18 ve en son ne zman tetanoz aşısı oldum hatırlamıyorum
@meziyet; Merhaba, geçmiş olsun. Sizin doktora gitmeniz şart. İğne kırılmış ve içeride yürümüş olabilir. Diğer taraftan doktor gerekli görürse tetanos aşısı olmanız da gerekebilir. Bence ihmal etmeyin.
Hocam bundan 6 ay önce elimi paslı tel çizdigi için birer ay arayla 2 doz tetanoz aşısi oldum yarın aşı takvimine göre 3.dozumu vurulsammi vurulmasammi diye düşünüyorum bunun bir zararı olur mu malum asilar hakkında spekülasyonlar var..? 2.sorum ise 2 doz ve 3 doz aşının kaç yıl koruması var ben daha önceleride aşı olmuştum yaşım 30 ?
@Barış10; Merhaba, geçmiş olsun. 3 doz aşının en az 5 yıl koruduğunu, 10 yıl koruduğunu söylüyorlar. Doktorlarda bu konuda farklı şeyler söylüyor. Belki uygulanan miktar ile alakalı olabilir. Genel kanı tek aşı 10 yıl koruyor şeklinde. Aşıyı yapan doktora sorarsanız o daha doğru bilgi paylaşacaktır sizinle. (Her dozda kullanılan miktar vs.)
Bu gün bileğimi taksinin kapısına sürttüm kan akmadı sıyırdı, baya bı kolonya sürdüm en son 6-7 yıl önce aşı oldum
@Hakan; Merhaba, geçmiş olsun. Sorun olacağını düşünmüyorum. Fakat ileriye dönük önlem olarak aşı olabilirsiniz fırsatınız, vaktiniz varsa.
Ya şey aşının 10 yıl koruyuculuğu var diyorlar benim 7 sene oldu koruyuculuğu var mıdır
@Hakan; Merhaba. Aşının dozuyla alakalı bir durum. Koruyuculuğunu aşı yapan kişiye sorarsanız her zaman daha iyi olacaktır. İçiniz rahat etmiyorsa yeni bir aşı yaptırabilirsiniz.