Tetanos ya da kazıklı humma, gram-pozitif, anaerobik bir basil olan Clostridium tetani bakterisinden ileri gelen, çizgili kaslarda uzun süreli sertleşme ve kasılmayla belirginleşen toksik, ölümcül bir enfeksiyon hastalığıdır.
Toprakta yaşayan Clostridium tetani, derideki bir yara, çizik vb (portantre) aracılığıyla organizmaya girmesinden kaynaklanan hastalıkta, kuluçka süresi 8-16 gündür. Tetanos hastalığı bu kuluçka döneminden sonra çene kasılmasıyla ortaya çıkar ve bu kasılma tüm vücuda yayılır. Tetanos aşısı yapılmazsa tetanos hastalığına yakalanan kişi ölebilir.
Dikkat! Bazı uzmanlar tetanos hastalığının sadece paslı obje yaralanmalarından değil, genel çizik ve yaralanmalardan da ortaya çıkabileceğini, bu sebeple düzenli olarak (her 5-10 yılda bir) aşı olunmasını öneriyorlar.
Bu nedenle tetanos aşısı, vakadan sonra ilk 24 saat içinde mutlaka yaptırılmalıdır. Vaka dışında ise tetanos aşısını 10 yılda bir yaptırmanız sizi koruyacaktır. Özellikle paslanmış metallerin neden olduğu hafif yaralanma olaylarında dahi hastaneye başvurmak çok önemlidir.
Korunmak için;
- Paslı yüzeylere temas etmemek,
- Yaraların antiseptik solüsyonlarla temizlenmesi,
- Kapalı ortam oluşturabilecek yaraların oksijenli su ile dezenfekte edilmesi,
- Tetanos aşısı olmak gerekmektedir.
Not: Tetanos aşısı sol veya sağ omuzdan yapılır, aşı olmak için aç yada tok olmanız önemli değildir. Aşıdan sonra 2 gün duş almamalısınız. Bazı bünyelerde aşıdan sonra 1-2 gün kas ağrıları görülebilir. Ve eğer olay yeniyken hastanenin Acil servisine giderseniz ücretsiz olarak iğnenizi yaptırabilirsiniz. Eczanelerde iğne fiyatı 15-30 TL aralığında değişebilir.
Aşının Koruyuculuğu; Aşının en etkili olduğu dönem ilk beş yıldır. Bu süre zarfında aşının hastalıklara karşı daha fazla dirençli olduğu, beş yıl sonrasında ise bu etkinin azaldığı görülmektedir.
Tetanos belirtileri;
- Çene Kası Sertleşmesi: Tetanosda genel olarak ilk belirti, çeneyi kontrol eden kaslarda spazmlar oluşmasıdır. Spazm sırasında kaslar katıdır ve çene kapalı şekilde sıkıca kilitlenir. Çene kaslarında ki kasılmalar sebebiyle salya akması tetanos belirtilerinden biridir.
- Boyun Sertleşmesi: Tetanos zehri vücutta aşağı doğru indikçe diğer organlarda tetanos belirtileri göstermeye başlar mesela; çene ve yüz spazmlarını boyun sertleşmesi izler.
- Yutkunma Zorluğu: Boyun sertleşmesinden kısa bir süre sonra yutkunma zorlukları tetanos belirtisi olarak baş gösterebilir. Yutkunmayla ilgili kaslardaki spazmlar yutkunma için gerekli bu işbirliğini bozduğu için yutkunma zorlukları baş gösterir.
- Solunumda meydana gelen güçlükler
- Ateşle birlikte terleme ve baş ağrısı
- Yüzdeki Spazmlar: Yüzde oluşan spazmlar da yine tetanosun erken dönem belirtileri arasındadır. Çene kaslarındaki spazmlarla aşağı yukarı aynı anda başlar. Yüzdeki kas spazmları doğal olmayan yüz ifadelerine yol açar. Ağız çevresindeki spazmlar kişinin yüzünde tuhaf bir gülümseme ifadesi oluşmasına neden olabilir.
- Genellikle midede gerçekleşen istemsiz ağrılı kasılmalar
- Tansiyon yükselmesi ve yüksek kalp hızı
- Vücudun genelinde ağrılı kas tutulmaları ve idrar tutamama
Merak Edilen: Hamilelikte tetanos aşısı aç karnına mı yapılır? Tok karnına mı yapılır?
Sorunuzun Cevabı: Aç yada tok olmanız fark etmez.
Merak Edilen: Kedi ve köpek ısırığında da tetanos aşısı yapılır mı?
Sorunuzun Cevabı: Evet, 1 doz tetanos, 4 doz kuduz aşısı yapılır.
Hocam merhabalar ben 2019 mart ayı gibi aşı olmuştum bugün paslı bir şeylerle uğraşıyordum suda beklettiğim bi şeyi yıkarken demir kısmının paslandığını gördüm sonra elimde bi kesik fark ettim yeniydi ve biraz yandı tim gün küçük bi kesik sonra psikolojik mi bilmiyorum aynı gin bacağım kasıldı biraz ama ilk günden olmaz heralde biraz hastalık hastasıyım 1. 5 yıl önce aşı olduysam nolursa olsun korur dimi paslı bişey kanımla temas etse de
@3333; Merhaba, geçmiş olsun. Geçen sene aşı olduysanız koruyuculuğu vardır. Ayağınızdaki kasılma psikolojik yada yorgunluk kaynaklı olabilir.
İyi günler ben Bülent
Ayağıma terlikten delip çivi battı paslı kanadı, ben köydeyim adana ya varınca vurdururum aşıyı dedim, adana ya gelincede unuttum şu anda saat oldu.
Ne yapmalıyım.
@Bülent; Merhaba, geçmiş olsun. Tetanos olma riskiniz var, gecikmişte olsa ilk fırsatta aşınızı yaptırın. Eğer aşıya rağmen belirtiler görmeye başlarsanız en yakın sağlık kuruluşuna gidersiniz.
Mrblar oglumun ayagina 2 3 gn once civi batmis we dktr bi arkadas gerek olmadgini soledi asiya ama yine icimiz rahat etmedi acaba sknti olur mu oglum 10 yasnda eskiden oldgu asilar onu korurmu suan yada gec deglse yaptralim mi asi
@Esra; Merhaba, geçmiş olsun. Oğlunuz 10 yaşında ise muhtemelen son 4 sene içinde gerekli aşıları olmuştur ve bu nedenle tetanosa karşıda koruma altındadır. Doktor arkadaşınızda buna göre gerek olmadığını söylemiştir. Fakat çivinin girdiği yer mikrop kaparsa farklı bir enfeksiyon durumu varsa mecburen doktora götürmeniz gerekebilir. Doktora giderseniz tekrar orada da sorabilir, gerek görülmesi halinde aşı yaptırabilirsiniz.
Merhaba, ben 25 yasindayim ve 3 ay önce tetanoz aşısı oldum ancak geçenlerde yine bir çizik fark ettim. Tek doz asının koruyuculuğu var mı? Bazı kişiler çocukken tam aşılama yapılmadıysa erişkinlikte tek dozun koruyuculuğu yok diyor ama ben çocukken tam aşılanıp aşılanmadigimi bilmiyorum. Eğer çocukken tam asılanmadıysam bu durumda 3 ay önce olduğum tek doz aşının koruyuculuğu yok mu?
@Buket; Merhaba, geçmiş olsun. 3 ay önce olduğunuz aşı sizi en az 5 yıl korur. Korkmanıza gerek yok.
Ben sabah 10 gibi bacağımı hiletle alıyordum yine aynı gün saat 15:00 gibi hiletin paslı olduğunu gördüm ve bacağıma hemen kolanya sürdüm ve bazı kıl köklerimden çok çok az kan geldi 8. Sınıfta yani 4 yıl önce tetanoz aşısı oldum yine aşı olmam gerekir mi?
@Lila; Merhaba, geçmiş olsun. Sorun olmayacaktır, korkmanıza gerek yok.